Tập trung xây dựng Quân chủng Phòng không - Không quân tinh, gọn, mạnh, hiện đại đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới

Chặng đường 60 năm xây dựng, chiến đấu và phát triển của Quân chủng PK-KQ, luôn gắn liền với lịch sử đấu tranh cách mạng của quân và dân ta, Bộ đội PK-KQ không ngừng lớn mạnh, trưởng thành, phát triển từ không đến có, từ ít hiện đại đến hiện đại.

Sau khi thành lập QĐND Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta đã chủ trương xây dựng Quân đội tiến lên chính quy, hiện đại, có đầy đủ các lực lượng chủ chốt: Lục quân, Hải quân, PK-KQ. Thực hiện chủ trương đó, các đơn vị đầu tiên của Quân chủng PK-KQ lần lượt được thành lập, như: Ban Nghiên cứu Không quân (tháng 3-1949). Đặc biệt, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tác chiến phòng không trong cuộc kháng chiến chống Pháp, Trung đoàn Pháo cao xạ 367 đầu tiên được thành lập (tháng 4-1953).

Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 367 đã vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, hy sinh, chiến đấu dũng cảm, kiên cường, dùng hỏa lực bao vây không phận, làm cho quân Pháp hoàn toàn bị cô lập, tạo điều kiện cho bộ binh bao vây, áp sát, tiêu diệt hoàn toàn cứ điểm Điện Biên Phủ, làm nên chiến thắng lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và lãnh đạo Bộ Quốc phòng dự Lễ kỷ niệm 60 năm Ngày truyền thống Quân chủng Phòng không - Không quân, ngày 19-10-2023. Ảnh: PHÚ SƠN

Từ năm 1955 đến 1959, các đơn vị: Ban Nghiên cứu sân bay, Đại đoàn Pháo cao xạ hỗn hợp 367, Trung đoàn Radar 260, Cục Không quân, Cục Hàng không Dân dụng và các trung đoàn không quân lần lượt được thành lập. Đặc biệt, trước yêu cầu cấp bách của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, ngày 22-10-1963, Quân chủng PK-KQ được thành lập. Đến đầu năm 1965, Trung đoàn 236-Trung đoàn Tên lửa đầu tiên của Quân đội được thành lập. Từ đây, Quân chủng PK-KQ có đầy đủ 4 lực lượng hiện đại: Pháo cao xạ, radar, không quân, tên lửa làm nòng cốt trong tác chiến phòng không và thế trận phòng không nhân dân.

Trong những năm chống chiến tranh phá hoại lần thứ nhất của không quân và hải quân Mỹ đối với miền Bắc; với bản lĩnh, trí tuệ và ý chí, quyết tâm chiến đấu cao, Bộ đội PK-KQ càng đánh càng mạnh, càng trưởng thành, không ngừng bổ sung, hoàn thiện, phát triển nghệ thuật tác chiến... đã bắn rơi hàng nghìn máy bay Mỹ, trong đó có 6 chiếc B-52, góp phần cùng quân và dân ta đánh bại cuộc chiến tranh này. Đặc biệt, rong Chiến dịch Phòng không 12 ngày đêm cuối năm 1972, bằng ý chí quyết tâm “Vạch nhiễu tìm thù”, “Thà hy sinh chứ nhất định không rời trận địa”, Bộ đội PK-KQ cùng với quân và dân ta đã đánh bại cuộc tập kích đường không quy mô lớn chưa từng có của đế quốc Mỹ, làm nên Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, buộc chính quyền Mỹ phải ký Hiệp định Paris chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam, tạo thế và lực giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Thượng tướng Lê Huy Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng kiểm tra tại Nhà máy A41 (Quân chủng Phòng không - Không quân). Ảnh: DUY HIỂN

Với tinh thần dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng kẻ thù xâm lược, Bộ đội PK-KQ đã nỗ lực vượt bậc, vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, hy sinh, chiến đấu dũng cảm, kiên cường, đập tan mọi âm mưu, thủ đoạn thâm độc và xảo quyệt nhất của kẻ thù; sáng tạo ra nhiều cách đánh hay, độc đáo, thông minh, góp phần đưa nghệ thuật tác chiến phòng không, nghệ thuật quân sự Việt Nam phát triển lên tầm cao mới. Từ các trận đánh đầu tiên, đến các chiến dịch lớn trong suốt cuộc kháng chiên trường kỳ của dân tộc, Bộ đội PK-KQ luôn phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng, làm ngời sáng phẩm chất cao quý “Bộ đội Cụ Hồ”, “Người chiến sĩ PK-KQ ưu tú”. Kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Quân chủng PK-KQ đã bắn rơi hàng nghìn máy bay, gồm tất cả các kiểu loại máy bay hiện đại nhất của không quân Mỹ, tiêu diệt và bắt sống hàng nghìn giặc lái.

Sau khi đất nước thống nhất đến nay, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, các sư đoàn, trung đoàn không quân, các căn cứ sân bay và các nhà máy sửa chữa máy bay lần lượt được thành lập, phát triển nhanh chóng. Đảng và Nhà nước ta đã có các quyết định về thay đổi cơ cấu tổ chức lực lượng của Quân chủng, như: Năm 1977, tách Quân chủng PK-KQ thành hai quân chủng: Phòng không và Không quân; năm 1999, Quân chủng Phòng không và Quân chủng Không quân hợp nhất thành Quân chủng PK-KQ. Là lực lượng chủ lực, nòng cốt trong thế trận phòng không nhân dân, tuy có những bước thay đổi về biên chế, tổ chức để phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ trong từng giai đoạn lịch sử; song, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ của Quân chủng PK-KQ luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, nỗ lực phấn đấu vươn lên hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Thường xuyên tổ chức huấn luyện, nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu; quản lý và bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc. Quân chủng thực hiện tốt chức năng tham mưu, đề xuất với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về nghệ thuật tác chiến phòng không, xây dụng thế trận phòng không nhân dân, không quân toàn quân. Tích cực tham gia cứu hộ, cứu nạn, phòng chống thiên tai, bão, lũ, giúp đỡ nhân dân xóa đói, giảm nghèo, xây dụng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh, đóng góp xúng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Làm chủ vũ khí, khí tài hiện đại để bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc. Ảnh: CTV

Những năm tới, hòa bình, hợp tác, phát triển vẫn là xu thế chủ đạo, song tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường; cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển mạnh mẽ, xuất hiện nhiều vũ khí công nghệ cao và hình thái chiến tranh, phương thức tác chiến mới, trong đó có tác chiến đối không. Đối với nước ta, sau gần 40 năm đổi mới, tiềm lực, vị thế, uy tín quốc tế được nâng cao, tạo tiền đề quan trọng để phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn trong giai đoạn mới. Tuy nhiên, chúng ta vẫn đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức; các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị tăng cường chống phá Đảng, Nhà nước, Quân đội với những âm mưu, thủ đoạn hết sức tinh vi, thâm độc, khó nhận diện.

Tình hình trên đặt ra yêu cầu khách quan về xây dựng QĐND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại nói chung và xây dựng Quân chủng PK-KQ tinh, gọn, mạnh, hiện đại nói riêng, phải thực hiện đồng bộ cả hai yếu tố: Con người và vũ khí, trang bị, trong đó con người đóng vai trò quyết định. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ này, Quân chủng cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả những nội dung cơ bản sau:

Một là, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt nghiêm túc và cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng, nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương về xây dựng QĐND Việt Nam trong tình hình mới, thực hiện mục tiêu, yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân chủng PK-KQ tinh, gọn, mạnh, hiện đại. Không ngừng xây dựng và phát huy nhân tố chính trị, tinh thần nhằm nâng cao nhận thức, tinh thần tự lực, tự cường, chủ động, sáng tạo và xây dựng, củng cố niềm tin, tình cảm, ý chí quyết chiến, quyết thắng, tạo động lực to lớn giúp bộ đội vượt qua mọi khó khăn, thử thách... hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống.

Tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm “người trước, súng sau”, làm cho cán bộ, chiến sĩ thấy được bên cạnh hiện đại hóa về vũ khí, trang bị thì phải “hiện đại hóa” con người, làm cho cán bộ, chiến sĩ thực sự tinh thông, nhạy bén cả về tư duy lý luận, trình độ, năng lực chuyên môn, đủ khả năng tiếp thu và làm chủ vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện đại. Quá trình điều chỉnh tổ chức thực hiện phải đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, mà thường xuyên, trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, chỉ huy các cấp. Biện pháp thực hiện phải toàn diện, đồng bộ, phù hợp với thực tế từng cơ quan, đơn vị.

Hai là, thường xuyên rà soát, kiện toàn tổ chức, biên chế, trang bị phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân chủng tinh, gọn, mạnh, hiện đại. Đây là một trong những nhân tố quan trọng cấu thành chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân chủng; là vấn đề khách quan, cấp thiết, góp phần xây dựng Quân chủng tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại. Nghiên cứu, tham mưu, đề xuất với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về việc quy hoạch các nhà máy và hệ thống cơ sở sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật. Tiếp tục đầu tư chiều sâu cho khoa học và công nghệ; nâng cao năng lực sản xuất, sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật, nhằm phát huy tinh thần tự lực, tự cường, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cả trong thời bình và thời chiến. Đồng thời, nâng cao chất lượng xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật.

Trước hết, tập trung nâng cao trình độ chính quy trong sắp xếp, biên chế; chính quy ngành, chính quy trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, quản lý bộ đội, quản lý vũ khí, khí tài, trang bị kỹ thuật và xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”. Quan tâm, chăm lo bảo đảm tốt đời sống vật chất, tinh thần, chế độ, chính sách đối với quân đội, hậu phương quân đội. Thường xuyên nắm chắc diễn biến tư tưởng của cán bộ, chiến sĩ; kịp thời dự báo xu hướng tư tưởng, không để nảy sinh tư tưởng tiêu cực, giữ vững kỷ luật, kỷ cương, xây dựng Quân chủng thành một khối thống nhất ý chí và hành động, tạo nên sức mạnh tổng hợp, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Bảo quản khí tài radar tại Trung đoàn 293 (Sư đoàn 361, Quân chủng Phòng không - Không quân). Ảnh: TOÀN LƯU CÔNG

Chiến sĩ Trung đoàn 591 (Sư đoàn 377, Quân chủng Phòng không -Không quân) huấn luyện tháo nạp đạn pháo phòng không. Ảnh: THẾ THỦY

Ba là, tập trung lãnh đạo nâng cao chất lượng huấn luyện; bồi dưỡng năng lực chuyên môn, trình độ sẵn sàng chiến đấu, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn đặt ra. Coi trọng huấn luyện cơ bản, đồng bộ, chuyên sâu, sát thực tế chiến đấu, sát đối tượng tác chiến và cách đánh của Bộ đội PK-KQ. Thường xuyên tổ chức tốt các cuộc diễn tập hiệp đồng quân, binh chủng và các lực lượng theo hướng linh hoạt, cơ động nhanh trong điều kiện tác chiến mới. Nâng cao chất lượng nghiên cứu, nắm, dự báo chính xác tình hình; tham mưu đúng, trúng, kịp thời với Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về xây dựng thế trận phòng không nhân dân, không quân toàn quân trong thế trận chiến tranh nhân dân vững chắc; cách thức sử dụng lực lượng phòng không, không quân tham gia bảo vệ chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ và chủ động đề xuất việc mua sắm, nhập khẩu vũ khí, trang bị kỹ thuật, bảo đảm cho nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, quản lý vùng trời, quản lý điều hành bay chặt chẽ.

Tiếp tục chỉ đạo việc chủ động xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao bằng nhiều biện pháp; nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục - đào tạo, khoa học và công nghệ, xây dựng các học viện, nhà trường chính quy, mẫu mực, chuẩn hóa, hiện đại hóa và liên thông. Thường xuyên đối mới chương trình, quy trình trong giáo dục-đào tạo; thực hiện tốt phương châm “Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị”. Việc xây dựng nguồn nhân lực cần chú trọng cả về số lượng và chất lượng theo lộ trình hiện đại hóa vũ khí, trang bị, kỹ thuật của các lực lượng.

Tiếp tục đổi mới toàn diện về phương pháp dạy và học; công tác quản lý nâng cao chất lượng đào tạo sát với thực tiễn đòi hỏi và đáp ứng yêu cầu tác chiến phòng không, không quân trong tình hình mới. Đồng thời, lựa chọn những cán bộ có phẩm chất, năng lực, trình độ gửi đi đào tạo, bồi dưỡng tại nước ngoài, làm nòng cốt trong tiếp nhận tri thức công nghệ mới, hiện đại; mở rộng quan hệ hợp tác với lực lượng phòng không, không quân các nước trên một số lĩnh vực nhằm tận dụng, huy động các nguồn lực từ bên ngoài, phục vụ nhiệm vụ xây dựng Quân chủng tinh, gọn, mạnh, hiện đại.

Bốn là, tích cực nghiên cứu, phát triển nghệ thuật tác chiến phòng không. Phát huy nghệ thuật quân sự Việt Nam, nghệ thuật tác chiến phòng không và những bài học kinh nghiệm trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược; đồng thời, thường xuyên nghiên cứu các cuộc chiến tranh trên thế giới gần đây để xây dựng nghệ thuật, phương thức tác chiến và cách đánh cho các loại hình tác chiến mới. Tiếp tục kế thừa và kết hợp chặt chẽ nghệ thuật quân sự truyền thống với nghiên cứu lý luận và tiếp thu những kiến thức mới, góp phần phát triển nghệ thuật quân sự, nghệ thuật tác chiến phòng không, không quân lên tầm cao mới, sát với yêu cầu và tình hình thực tiễn hiện nay.

Chú trọng nâng cao năng lực làm chủ công nghệ, nhất là những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong tổ chức chỉ huy, điều hành, hiệp đồng chiến đấu; ứng dụng có hiệu quả công nghệ thông tin vào huấn luyện, diễn tập và quản lý vùng trời. Tăng cường bồi dưỡng phương pháp, tác phong, kinh nghiệm, kỹ năng công tác, bảo đảm cho cán bộ, chiến sĩ trong toàn Quân chủng có bản lĩnh chính trị vững vàng, sức bền bỉ, dẻo dai và tinh thần chịu đựng mọi khó khăn, gian khổ, khốc liệt nhất nếu chiến tranh xảy ra, sẵn sàng nhận và hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Cùng với đó, phát huy trách nhiệm nêu gương của cán bộ chủ trì, chủ chốt trong triển khai thực hiện nhiệm vụ, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống.

Xây dựng Quân chủng PK-KQ tinh, gọn, mạnh, hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới là chủ trương nhất quán, đúng đắn của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng. Thực hiện chủ trương này bảo đảm cho Quân chủng PK-KQ có cơ cấu tổ chức, biên chế phù hợp; chất lượng, trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu cao, tạo sức mạnh tổng hợp, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, xứng đáng là lực lượng chủ lực, nòng cốt trên mặt trận đối không trong chiến tranh nhân dân bảo vệ vững chắc bầu trời, biển, đảo và toàn vẹn lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thượng tướng, TS LÊ HUY VỊNH, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng