Các nhà thầu quốc phòng hàng đầu thế giới như Mỹ, Nga đang có những bước đi cạnh tranh quyết liệt tại địa bàn này. Tuy nhiên, thị phần xuất khẩu vũ khí sang các nước Đông Nam Á khá cao (45-50%) của Moscow khiến Washington không hài lòng…
Thị trường tiềm năng
Theo số liệu của Viện Nghiên cứu Hòa bình Stockholm (SIPRI) cho giai đoạn 2013-2017, Ấn Độ và Indonesia nằm trong Top 10 khách hàng lớn nhất mua các thiết bị quân sự trên thế giới. Thị phần nhập khẩu vũ khí của New Delhi là 12%, Jakarta là 2,8%. Mỹ và Nga là hai nước xuất khẩu vũ khí hàng đầu thế giới với thị phần lần lượt là 34% và 22%.
Sự cạnh tranh giữa Moscow và Washington được thể hiện rõ rệt ở các thị trường đang phát triển của khu vực Đông Nam Á. Trong một cuộc phỏng vấn với Hãng tin RT, Phó giám đốc Trung tâm Phân tích Chiến lược và Công nghệ (CAST) Konstantin Makienko cho biết, các nước Đông Nam Á là thị trường tiêu thụ vũ khí Nga đầy tiềm năng. Thị phần xuất khẩu vũ khí Nga tại khu vực này đạt 45-50%. "Với mức Tổng sản phẩm trong nước (GDP) ngày càng tăng, Indonesia sẽ chi tiêu nhiều hơn vào việc nhập khẩu vũ khí. Điều này mở ra những chân trời mới cho Nga. Không loại trừ khả năng Nga sẽ nhận được một hợp đồng cung cấp Su-35 nữa hoặc các thiết bị khác”, Konstantin Makienko nhận định. Các chuyên gia dự đoán rằng, sắp tới, Moscow và Jakarta có thể sẽ ký hợp đồng mua bán vũ khí trị giá hàng trăm triệu USD.
|
 |
| Máy bay đa nhiệm Su-35 của Nga. Nguồn: RIA. |
Theo Konstantin Makienko, trong tương lai gần, Philippines cũng sẽ gia nhập danh sách khách hàng tích cực mua vũ khí Nga. Konstantin Makienko nói thêm: “Nga có mối quan hệ rất tốt với Việt Nam. Ấn Độ vẫn là một thị trường đáng tin cậy đối với Nga, mặc dù nước này đã ký các hợp đồng với Mỹ về việc mua 30 máy bay vận tải và 37 máy bay trực thăng. Tôi nghĩ rằng, New Delhi đang thất vọng vì những người Mỹ từ chối chuyển giao công nghệ sản xuất sản phẩm quân sự”.
Mỹ tạo rào cản
Tháng 8- 2017, Mỹ đã hợp thức hoá quyền áp dụng các biện pháp hạn chế đối với những quốc gia đã ký kết các hợp đồng lớn với Nga về việc cung cấp các sản phẩm quân sự. Quy tắc này được nêu trong “Luật chống kẻ thù của Mỹ thông qua các biện pháp trừng phạt” (Countering America's Adversaries Through Sanctions Act- CAATSA).
Tháng 1-2018, nguồn tin của Hãng Interfax tại Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, các nhà ngoại giao nước này đang cố gắng ngăn cản một số quốc gia từ bỏ việc mua vũ khí của Nga. Theo nguồn tin này, chính sách như vậy đã thu được kết quả - một số chính phủ và các công ty từ chối mua các sản phẩm quân sự Nga. Mức độ thiệt hại đạt đến vài tỷ USD.
Sau một loạt những nỗ lực thuyết phục New Delhi trong việc mua vũ khí Nga không thành công, Mỹ đã nhượng bộ. Vào cuối tháng 7-2018, Quốc hội Mỹ đã thông qua dự thảo luật về phân bổ quốc phòng cho năm 2019, cho phép không áp đặt các biện pháp trừng phạt với Ấn Độ, Việt Nam và Indonesia. Theo các chuyên gia, Washington coi 3 quốc gia này là thị trường đầy triển vọng để mở rộng thị phần vũ khí. Do đó, các biện pháp hạn chế đối với các quốc gia này có thể gây tổn hại cho lợi ích thương mại của Mỹ.
|
 |
Hệ thống tên lửa phòng không S-400 của Nga. Nguồn: RIA. |
Một lòng kiên định
Tổng giám đốc Cục Ngoại thương của Bộ Thương mại Indonesia Oke Nurvan mới đây cho biết, Mỹ đang cố gắng ngăn chặn việc thực hiện thỏa thuận cung cấp 11 máy bay chiến đấu Su-35 của Nga cho Indonesia. Oke Nurvan nhấn mạnh: "Trong khi chúng tôi đang trong quá trình hoàn thiện thỏa thuận đổi hàng với Nga thì Mỹ cố gắng can thiệp ... Nhưng việc triển khai hợp đồng mua bán sẽ được tiếp tục. Chúng tôi sẽ không dừng quá trình này”.
Moscow và Jakarta đã ký thoả thuận cung cấp một lô máy bay chiến đấu vào tháng 2 -2018 với giá trị bản hợp đồng là 1,14 tỷ USD. Nga sẽ nhận được một nửa số tiền này (570 triệu USD) dưới hình thức hàng hóa của Indonesia, bao gồm dầu cọ, cà phê, trà và cao su. Su-35 sẽ thay thế các máy bay chiến đấu của Mỹ Northrop F-5E / F Tiger II, đang phục vụ trong phi đội số 14 của Không quân Indonesia. Theo kế hoạch, Jakarta sẽ nhận được 2 chiếc máy bay Su-35 đầu tiên của Nga vào tháng 8 -2019, 6 chiếc tiếp theo vào tháng 1-2020 và 3 chiếc vào tháng 7-2020. Indonesia là khách hàng nước ngoài thứ hai sau Trung Quốc mua Su-35. Vào tháng 11-2015, Trung Quốc đã đặt hàng 24 chiếc máy bay Su-35 với chi phí 2,5 tỷ USD. Trước đầu năm 2018, Bắc Kinh đã được chuyển giao 14 chiếc máy bay chiến đấu loại này.
Tuy nhiên, Indonesia không phải là quốc gia duy nhất ở Đông Nam Á bị Mỹ gây áp lực vì hợp tác kỹ thuật quân sự với Nga. Vào đầu tháng 8, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Philippines Alan Peter Caetano cũng cho biết về các sức ép của người Mỹ đối với nước này về vấn đề mua vũ khí Nga. Trong một cuộc họp với Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, ông Alan Peter Caetano cho biết: " Trong những tuần gần đây, có rất nhiều lời chỉ trích trong giới truyền thông về các biện pháp trừng phạt của Mỹ liên quan đến việc mua vũ khí Nga, chúng tôi cũng đã tính đến điều này. Nhưng tôi không nghĩ rằng chính phủ nước tôi sẽ từ bỏ việc mua vũ khí Nga".
Trước đó, Washington cũng có ý định buộc Ấn Độ từ bỏ việc mua hệ thống tên lửa phòng không S-400 của Nga. Vào mùa xuân năm 2018, sự chú ý của Washington chuyển sang Ấn Độ. Theo Defense News, Mỹ không hài lòng với mức độ hợp tác cao giữa Nga và Ấn Độ trong việc sản xuất vũ khí, cũng như mong muốn sở hữu S-400 của New Delhi. Tuy nhiên, Ấn Độ đã nói rõ rằng nước này sẽ không từ bỏ hợp tác kỹ thuật-quân sự với Moscow và không hủy kế hoạch mua hệ thống tên lửa phòng không. Kể từ năm 2017, Mỹ cũng đã không thành công trong việc cố gắng buộc Thổ Nhĩ Kỳ hủy hợp đồng mua hệ thống tên lửa phòng không S-400 của Nga.
Theo các chuyên gia, bằng cách gây sức ép, Mỹ hy vọng sẽ giảm bớt sự hiện diện của Moscow tại thị trường vũ khí Đông Nam Á. "Mỹ đang tập trung nỗ lực để đẩy Nga ra khỏi thị trường quốc tế. Tuy nhiên, các nước trong khu vực tuân thủ khá nghiêm ngặt chính sách đa phương hóa, đa dạng hóa trong việc mua sắm vũ khí", Phó giám đốc Trung tâm Phân tích Chiến lược và Công nghệ (CAST) Konstantin Makienko cho biết./.