Pháo cao xạ Việt Nam 70 năm anh dũng, quyết thắng

Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Đoàn Cao xạ Tam Đảo ngày 25-9-1966. Ảnh tư liệu

Thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Muốn thắng giặc ta phải có Bộ đội Pháo cao xạ mạnh để trị máy bay của chúng... không được quên tội ác chồng chất của không quân Pháp đối với đồng bào. Muốn trả thù cho đồng bào phải bắn rơi nhiều máy bay địch. Muốn bắn rơi máy bay địch phải học tập tốt và giữ gìn súng đạn cho tốt”; ngày 1-4-1953, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng Tư lệnh QĐND Việt Nam đã ký Quyết định số 06/QĐ thành lập Trung đoàn Pháo cao xạ 367 - Trung đoàn Pháo phòng không đầu tiên của QĐND Việt Nam.

Sự ra đời của Bộ đội Pháo cao xạ đã đánh dấu một bước trưởng thành và phát triển lớn mạnh của Quân đội ta, có vai trò hết sức quan trọng trong đội hình quân binh chủng hợp thành, cùng với toàn quân và toàn dân ta lập nên những chiến công hiển hách. Đặc biệt, trong Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954, Bộ đội Pháo cao xạ đã vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, ác liệt, chiến đấu dũng cảm, kiên cường, bám sát yểm trợ các đơn vị bộ binh tiến công, dùng hỏa lực phòng không bao vây không phận, chặt đứt con đường tiếp tế duy nhất của địch ở Điện Biên Phủ, làm cho địch hoàn toàn bị cô lập, tạo điều kiện cho bộ binh bao vây, áp sát, tiêu diệt hoàn toàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Kết thúc chiến dịch, Bộ đội Pháo cao xạ đã bắn rơi hàng chục máy bay địch, bắn bị thương hàng trăm chiếc khác, góp phần quan trọng vào Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

Bộ đội Pháo cao xạ chiến đấu trong Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954. Ảnh tư liệu

Đến đầu những năm 60, lực lượng Pháo cao xạ đã phát triển thành một binh chủng hiện đại với hàng chục trung đoàn gồm cả tầm trung và tầm thấp, thực sự trở thành lực lượng đông đảo, rộng khắp, có vai trò cực kỳ quan trọng trong thế trận chiến tranh nhân dân đất đối không chống lại cuộc chiến tranh phá hoại tàn bạo của đế quốc Mỹ. Hơn 8 năm chống chiến tranh phá hoại, Bộ đội Pháo cao xạ luôn sát cánh cùng với các lực lượng khác, luôn ở tuyến đầu bảo vệ mục tiêu, chốt giữ các mục tiêu trọng điểm, những nơi gian khổ, ác liệt nhất. Trong Chiến dịch Phòng không bảo vệ Hà Nội cuối tháng 12-1972, Bộ đội Pháo cao xạ là lực lượng chủ yếu đánh các loại máy bay chiến thuật của Mỹ, bảo vệ an toàn cho các sân bay, các trận địa tên lửa, ra đa và các mục tiêu trọng yếu khác. Kết thúc chiến dịch, Bộ đội Pháo cao xạ đã bắn rơi hàng chục máy bay địch, trong đó có 3 máy bay chiến lược B-52, góp phần to lớn làm nên Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, buộc chính quyền Mỹ phải ký hiệp định Pa-ri vào ngày 27-1-1973, tạo ra thế và lực mới cho cách mạng Việt Nam, đẩy nhanh sự nghiệp chống Mỹ cứu nước của dân tộc đi đến thắng lợi hoàn toàn. Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, Bộ đội Pháo cao xạ đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chi viện, hiệp đồng với các lực lượng khác để giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước.

Kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Bộ đội Pháo cao xạ 3 thứ quân đã bắn rơi gần 3.100 máy bay, gồm đủ các kiểu loại hiện đại nhất của không quân Mỹ, chiếm gần 75% máy bay Mỹ bị bắn rơi trên toàn Miền Bắc. Trong đó, Bộ đội Pháo cao xạ Quân chủng PK-KQ bắn rơi 1.502 chiếc, bằng 57% tổng số máy bay Mỹ bị Quân chủng PK-KQ bắn rơi. Với những thành tích đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu và xây dựng Tổ quốc, Bộ đội Pháo cao xạ được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý, nhiều cá nhân, tập thể được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, cùng nhiều huân, huy chương các loại.

Trung tướng Vũ Văn Kha - Quyền Tư lệnh Quân chủng kiểm tra, động viên
kíp chiến đấu Đại đội 173, Trung đoàn 240, Sư đoàn 363 trong Diễn tập. Ảnh: DƯƠNG TOÀN

Trải qua 70 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, dưới sự lãnh đạo của Đảng, mà trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh PK-KQ, Bộ đội Pháo cao xạ Việt Nam đã lớn mạnh không ngừng, phát triển từ không đến có, từ nhỏ đến lớn, từ yếu đến mạnh, từ ít đến nhiều, từ thô sơ đến hiện đại, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, chiến đấu hy sinh, càng đánh càng thắng, càng đánh càng mạnh, càng trưởng thành, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và Quân đội giao phó.

Ngày nay, tác chiến đường không đã có sự thay đổi căn bản và đặt ra yêu cầu rất cao. Đặc biệt, Pháo cao xạ là một trong những lực lượng chủ yếu trong thế trận chiến tranh nhân dân, tiêu diệt các phương tiện đột nhập tiến công đường không bảo vệ các mục tiêu yếu địa và tham gia bảo vệ các lực lượng trong từng khu vực phòng thủ của đất nước. Pháo cao xạ cùng với các lực lượng tên lửa phòng không, không quân và các loại hỏa lực phòng không khác tạo nên một hệ thống hỏa lực liên hoàn, rộng khắp, nhiều tầng, nhiều lớp, tiêu diệt các phương tiện xâm nhập và tập kích đường không của các thế lực thù địch.

Lực lượng pháo cao xạ thực hành bắn đạn thật tại Trường bắn TB-1 năm 2022. Ảnh: DƯƠNG TOÀN

Để xây dựng Bộ đội Pháo cao xạ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay, đòi hỏi phải chủ động nghiên cứu, kế thừa và phát triển toàn diện những bài học đã được tích lũy trong các cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc lên một tầm cao mới, nhất là nghệ thuật chiến tranh nhân dân, nghệ thuật tác chiến phòng không nhân dân. Tích cực chuẩn bị nhiều biện pháp đối phó, đặc biệt là tác chiến điện tử trong chiến tranh công nghệ cao. Cùng với đó, Bộ đội Pháo cao xạ cần tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm chiến tranh nhân dân, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, nhất là chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; nâng cao chất lượng huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, không ngừng xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, xây dựng Đảng bộ vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đạo đức và cán bộ, góp phần xây dựng Quân chủng “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, thực sự là lực lượng nòng cốt trong quản lý và bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc Việt Nam XHCN.