“Đãi cát tìm vàng”

Các ứng viên khám tuyển phi công tại Ban Chỉ huy Quân sự TP Thanh Hóa.

Chúng tôi gặp Đại tá Nguyễn Hải Đăng - Chủ nhiệm Khoa Khám tuyển phi công, Viện Y học PK-KQ, Cục Hậu cần - Kỹ thuật sau 4 tháng anh cùng các đồng đội đi khắp các tỉnh, thành phố trong cả nước để thực hiện nhiệm vụ khám tuyển, tạo nguồn tuyển sinh vào đào tạo phi công quân sự năm học 2025-2026. Anh Đăng cho biết: “Là nguồn nhân sự đặc biệt nên quy trình khám tuyển phi công quân sự với nhiều bài kiểm tra khắt khe, kỹ lưỡng, đòi hỏi các ứng viên phải có sức khỏe và trí tuệ toàn diện. Bởi đối chiếu với quy định, những người có thể lực, chức năng sinh lý phù hợp với tiêu chuẩn lao động bay và học bay quân sự không nhiều nên rất khó tìm được. Mỗi năm, trong gần 2.000 thí sinh dự tuyển trên toàn quốc, chúng tôi tuyển chọn được hơn 100 người đủ điều kiện dự thi vào Trường Sĩ quan Không quân”.

Tìm hiểu chúng tôi được biết, việc khám tuyển phi công hằng năm thường diễn ra qua 2 vòng. Vòng sơ tuyển tiến hành ở Ban Chỉ huy quân sự các quận, huyện và vòng 2 được tiến hành tại Viện Y học PK-KQ. Công tác khám tuyển được tổ chức theo quy trình: Bước đầu tiên là các bác sĩ kiểm tra ngoại hình để sàng lọc ứng viên. Tất cả ứng viên được bác sĩ đo chiều cao, chiều dài chân, quan sát tổng thể người có cân đối không; những chi tiết không đạt yêu cầu như ngực lép, có gan bàn chân dày, thuận tay trái, chân vòng kiềng, chân ngắn dưới 75cm hoặc có chiều cao khi ngồi lớn hơn 95cm đều bị loại. Ngoài ra, ứng viên phải có cột sống thẳng, không gù, vẹo, hai vai cân, mắt không được che đồng tử (xa mi) vì sẽ hạn chế tầm nhìn. Những thanh niên có tiền sử chấn thương sọ não hay vết sẹo to cũng không được chấp nhận, vì quá trình thực hiện nhiệm vụ có thể gây phản ứng viêm, cảm giác ngứa, ảnh hưởng đến hoạt động bay.

Những ứng viên đáp ứng về ngoại hình sẽ được lập phiếu khám, bắt đầu từ tai - mũi - họng. Thí sinh cũng sẽ bị loại ngay nếu mũi có nhiều polyp, mào vách ngăn làm hạn chế thông khí; tai, màng nhĩ cũng không được đục, không có sẹo, bảo đảm việc đàm thoại, giao tiếp giữa phi công với đồng đội diễn ra suôn sẻ và nghe được lệnh của chỉ huy. Bác sĩ nội khoa sẽ kiểm tra mạch, huyết áp, khám lâm sàng về nội tạng, tuần hoàn, hô hấp, nghe tim, phổi... và đưa ra bài kiểm tra sự chú ý thông qua bảng viết 12 số không trùng lặp nhau cho các ứng viên xem trong 30 giây. Sau đó, bác sĩ cất bảng, yêu cầu ứng viên viết lại tối thiểu 6 số nhớ được.

 Phần kiểm tra khả năng tiền đình cũng là một thử thách đối với những thanh niên muốn trở thành phi công quân sự. Theo đó, hết thời gian 180 giây ngồi ghế xoay tay với tốc độ 30 vòng/phút, nếu bước xuống mà ứng viên đi lệch so với đường thẳng 45 độ là vượt qua, ứng cử viên sẽ có “vé” vào vòng sau. Đại tá Nguyễn Hải Đăng chia sẻ: “Trong thực tế, tôi và các đồng đội đã chứng kiến nhiều ứng viên mới ngồi ghế quay được hơn 30 giây đã tái mặt, vã mồ hôi; thậm chí có người nôn ngay tại chỗ hoặc ngã sang một bên. Có ứng viên rời ghế bước xuống đất bước đi loạng choạng, thậm chí đi thành vòng tròn”.

Các ứng viên vượt qua đươc vòng 1 sẽ về Viện Y học PK-KQ khám tiếp vòng 2. Tại đây, ứng viên phải trải qua tất cả những bài đã kiểm tra ở vòng sơ tuyển ban đầu nhưng với yêu cầu nghiêm ngặt hơn. Ví như ở vòng 1, ứng viên chỉ ngồi trên ghế xoay tay để kiểm tra chức năng tiền đình, thì ở vòng 2, họ phải ngồi trên ghế điện 180 giây quay tròn đều với tốc độ 30 vòng/phút… Hay như việc các ứng viên phải trải qua những bài test về độ thích ứng sáng - tối bằng cách nhìn vào một bóng đèn sáng cho đồng tử co lại, rồi đèn đột ngột tắt và người kiểm tra đưa ra trước mặt ứng viên một bảng chữ. Nếu sau 60 giây mà ứng viên đọc được dòng chữ ấy thì mới đạt. Ở bài kiểm tra độ nhạy màu sắc, ứng viên phải nhìn vào một bảng chữ cái nhỏ li ti có nhiều màu khác nhau để phân biệt. Nếu mắt tốt mà không phân biệt được chính xác các màu trên đó thì cũng sẽ bị loại.

Khắc nghiệt nhất ở vòng 2 là nội dung kiểm tra sức chịu đựng trong môi trường giảm áp. Ứng viên được đưa vào một khoang máy kín có hệ thống hút chân không. Áp suất được điều chỉnh giảm xuống, ôxy được rút bớt ra để môi trường trong khoang máy tương đương với máy bay ở độ cao 5.000m. Trong 30 phút ở môi trường áp thấp, thiếu ôxy, ứng viên sẽ được kiểm tra chức năng khí áp tai, khí áp xoang, độ nhạy của thính giác, thị giác, công năng hô hấp của phổi… Các ứng viên đủ điều kiện cận lâm sàng sẽ được bác sĩ đưa lên buồng khí áp. Ứng viên ngồi bên trong, bác sĩ ở ngoài quan sát, trao đổi; ôxy trong buồng sẽ được rút dần tương đương với độ cao, tốc độ 15m/giây, dần đến độ cao 5.000m trong vòng 30 phút. Quá trình ngồi trong phòng khí áp, các ứng viên phải làm các phép tính nhân bằng bút, yêu cầu viết thẳng hàng để bác sĩ kiểm tra sự minh mẫn. Sau phần thi này, bác sĩ tiếp tục khám lại tai, mũi, họng để loại những trường hợp bị xuất huyết màng nhĩ, soi lại mắt xem đáy mắt ứng viên có đáp ứng được sự thay đổi của các điều kiện hay không. Nếu vượt qua được vòng này nghĩa là ứng viên đủ điều kiện sức khỏe.

Với sự tâm huyết, trách nhiệm cùng trình độ chuyên môn vững vàng, đội ngũ y, bác sĩ Viện Y học PK-KQ được ví như những người lính đi “tìm vàng mười” cho lực lượng Không quân. Vượt qua vòng khám tuyển sức khỏe sẽ là viên gạch đầu tiên để tôi luyện những chàng trai trẻ trở thành phi công quân sự, góp phần bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc Việt Nam XHCN.