Trung đoàn 238 xuất sắc lập công trên tuyến lửa

Báo động sẵn sàng chiến đấu. Ảnh tư liệu

Cuối năm 1964 đầu năm 1965, chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ và chính quyền Sài Gòn đứng trước nguy cơ bị phá sản hoàn toàn. Để cứu vãn tình thế, Mỹ đã quyết định thay đổi chiến lược, gấp rút đưa quân viễn chinh vào chiến trường miền Nam. Ngoài những loại máy bay thông thường như AD-6, F-105, F-111, Mỹ đã điều động hàng loạt máy bay B-52 đánh phá ác liệt với mục đích ngăn chặn và cắt đứt sự chi viện của hậu phương lớn miền Bắc đối với chiến trường lớn miền Nam của ta; đồng thời phục vụ âm mưu “Bắc tiến” của chúng.

Ngày 12-4-1966, khi đế quốc Mỹ tiếp tục điều máy bay B-52 ra ném bom đèo Mụ Dạ, miền Tây tỉnh Quảng Bình; Bác Hồ cho mời Đại tá Đặng Tính - Chính ủy Quân chủng PK-KQ đến gặp và chỉ thị: “B-52 đã ném bom miền Bắc. Phải tìm cách đánh cho được B-52. Trách nhiệm này Bác giao cho các chú Phòng không - Không quân”. Giữa tháng 6-1966, Bộ Chính trị họp dưới sự chủ trì của Bác, thống nhất chủ trương: “Phải sớm đưa tên lửa vào Nam Quân khu 4 để nghiên cứu đánh B-52”. Và Trung đoàn 238 (Đoàn Hạ Long) đang bảo vệ Hà Nội, vinh dự được lệnh lên đường, vào Vĩnh Linh nghiên cứu triển khai đánh B-52.

Sau khi nhận nhiệm vụ, Trung đoàn 238 đã vừa hành quân, vừa chiến đấu trải qua muôn vàn khó khăn gian khổ, liên tục bị bom, tên lửa, pháo ngoài hạm đội và pháo bờ Nam của địch đánh vào trận địa. Đơn vị bị tổn thất nặng nề, nhiều cán bộ, chiến sĩ đã anh dũng hi sinh mới đưa được lực lượng, vũ khí, khí tài đến đích. Trên đường hành quân qua Nghệ An, Trung đoàn 238 đã thực hiện xuất sắc “điều kiện” của Tư lệnh và Chính ủy Quân khu 4 “Tiểu đoàn Tên lửa phòng không nào bắn rơi máy bay Mỹ trên quê hương Bác mới được cấp giấy phép vượt sông Lam”. Không thể đo đếm được sự hi sinh thầm lặng của hàng chục ngàn thanh niên xung phong, bộ đội công binh đã ngày đêm lo ngụy trang, đào công sự, làm cọc tiêu sống, chống lầy, hộ tống “Rồng lửa” qua sông, qua những chặng đường bom Mỹ đánh phá ác liệt.

Vào đất lửa Vĩnh Linh, Trung đoàn 238 đã quyết định chọn Nông trường Quyết Thắng để dựng lên các trận địa tên lửa. Khi triển khai công việc, khó khăn gian nan vẫn chồng chất. Tiếp đó là những ngày đọ trí, đọ sức và chiến đấu đầy cam go ác liệt. Vĩnh Linh vốn là dải đất hẹp, đối phương lại thường xuyên thay đổi trang bị vũ khí gây cho Bộ đội Tên lửa muôn vàn khó khăn. Ngày 15-3-1967, những quả đạn tên lửa đầu tiên được phóng lên nhưng không trúng mục tiêu. Trận địa bị phát hiện và phải hứng chịu hàng loạt các loại bom, đạn, pháo từ B-52 và các loại máy báy chiến thuật khác trút xuống, cả 4 tiểu đoàn hỏa lực đều bị thiệt hại nặng. Với quyết tâm tiêu diệt bằng được B-52, Trung đoàn 238 đã dồn hết lực lượng cho Tiểu đoàn 84 thực hiện phương án đánh phục kích.

15 giờ 30 phút ngày 17-9-1967, mặt trận B5 thông báo sẽ có đợt B-52 ra đánh Vĩnh Linh. Tiểu đoàn 84 được lệnh vào cấp 1. Ba trắc thủ góc tà, cự ly, phương vị sẵn sàng ở tư thế chiến đấu. Các ra đa trinh sát được lệnh hạ cao áp, mở ăng ten thu nhiễu và quản lý chặt chẽ không phận. Bỗng trên màn hình hiện sóng xuất hiện tín hiệu ở cự ly 50 km về hướng Tây Nam có nhiễu mạnh. Bằng phương pháp so sánh khoa học cùng với những kinh nghiệm từ những trận đánh trước, kíp chiến đấu đã khẳng định đó là B-52. Đến cự ly 32km thì sóng phương vị xuất hiện tín hiệu B-52 khá rõ. Sau tiếng hô dõng dạc của Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Đình Phiên, Sĩ quan điều khiển Lê Hỷ liền ấn nút phóng, 2 quả đạn tên lửa nối đuôi nhau vọt lên không trung. Các trắc thủ điều khiển tên lửa đi đúng quỹ đạo. Tên lửa nổ, ánh chớp lóe lên, lả tả trên màn hình hiện sóng. Mục tiêu chính thức bị tiêu diệt.

 Tận mắt chứng kiến “pháo đài bay” của Mỹ bốc cháy trên bầu trời Quảng Trị, quân và dân hai bên bờ sông Bến Hải vui mừng, hò reo chiến thắng. Đây là chiếc B-52 của Mỹ bị bắn rơi đầu tiên ở chiến trường Việt Nam. Và chỉ hai ngày sau, Bác Hồ đã gửi điện khen quân và dân Vĩnh Linh đánh giỏi, bắn trúng, chiến thắng vẻ vang. Tiểu đoàn 84 được tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Nhì - phần thưởng cao nhất của đơn vị thời đó. Do đã tìm được cách đánh B-52 nên sau đó Trung đoàn 238 tiếp tục bắn rơi thêm 4 chiếc nữa, nâng tổng số 6 chiếc pháo đài bay bị hạ gục tại đất Vĩnh Linh.

 Chiến công bắn rơi “pháo đài bay B-52” có ý nghĩa chính trị vô cùng to lớn, thể hiện rõ quyết tâm và khả năng đánh bại âm mưu mở rộng chiến tranh bằng không quân và hải quân của đế quốc Mỹ ra miền Bắc. Với phương châm “Dọn đường mà đi, đánh địch mà tiến”, Trung đoàn 238 đã xuất sắc thực hiện được ý nguyện của Bác Hồ: “Muốn bắt cọp, phải vào hang cọp”. Nhưng, hiệu quả và ý nghĩa hơn chính là từ kinh nghiệm đánh B-52 ở tuyến lửa Vĩnh Linh năm 1967 mà Bộ đội Tên lửa sau này đã xây dựng và hoàn thiện được cẩm nang chiến đấu vô cùng giá trị. Đó là “Phương án đánh máy bay B-52” hay còn gọi là “Sách đỏ” góp phần quan trọng làm nên chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" tháng 12-1972.

Trung tá NGUYỄN ĐỨC ẤT - Chính ủy Trung đoàn Tên lửa 238