Đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc của Quân đội nhân dân Việt Nam

Huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu ở Trung đoàn 93, Sư đoàn 367. Ảnh: HẢI HẠ

Gần một năm sau ngày thành lập, cùng với các lực lượng vũ trang, Quân chủng PK-KQ đã bước vào chiến đấu chống chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ nhất của đế quốc Mỹ. Ngày 5-8-1964, Mỹ dựng lên “Sự kiện Vịnh Bắc Bộ”, sử dụng lực lượng không quân hải quân bất ngờ mở chiến dịch “Mũi tên xuyên” ồ ạt tập kích vào các khu vực ven biển của ta. Các đơn vị pháo cao xạ đã cùng quân và dân ở các khu vực Cảng Gianh (Quảng Bình), Vinh - Bến Thủy (Nghệ An), Hòn Gai (Quảng Ninh), Lạch Trường (Thanh Hóa) chiến đấu mưu trí, dũng cảm, bắn rơi 8 máy bay địch; trong đó nổi bật là chiến công của Khẩu đội súng máy thuộc Tiểu đoàn 217 ở Hòn Gai bắn rơi tại chỗ 1 máy bay A-4D và bắt sống tên giặc lái đầu tiên trên miền Bắc. Chiến thắng của quân và dân ta trong đó có Bộ đội PK-KQ đã làm cho địch sửng sốt, bàng hoàng.

Từ ngày 7-2-1965, Mỹ bắt đầu mở rộng chiến tranh quy mô lớn đánh phá ra miền Bắc; các lực lượng của Quân chủng đã lần lượt vào trận và nhanh chóng phát triển về mọi mặt. Lực lượng không quân tiêm kích non trẻ Việt Nam đã thực hiện đúng lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “mở mặt trận trên không thắng lợi”, ra quân đánh thắng trận đầu bắn rơi 4 máy bay Mỹ trong 2 ngày 3 và 4-4-1965. Sự xuất hiện của không quân tiêm kích giúp chúng ta không chỉ có phòng không mặt đất mà đã có lực lượng đánh địch trên không. Ngày 24-7-1965, Tiểu đoàn 63 và Tiểu đoàn 64 thuộc Trung đoàn Tên lửa 236 đã ra quân đánh thắng trận đầu, bắn rơi tại chỗ 1 chiếc F-4C của Không quân Mỹ.

Trực thăng của Trung đoàn 917, Sư đoàn 370 huấn luyện cất, hạ cánh trên tàu. Ảnh: TIẾN MẠNH

Phát huy chiến công của những trận đầu ra quân, Quân chủng PK-KQ cùng các lực lượng phòng không ba thứ quân càng đánh, càng mạnh và nhanh chóng trưởng thành về mọi mặt, liên tiếp hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Nghệ thuật tác chiến của Quân chủng đã từng bước phát triển từ đánh độc lập, nhỏ lẻ, phát triển lên đánh hiệp đồng tập trung quy mô nhỏ bảo vệ Hà Nội, Hải Phòng cuối năm 1966; phát triển nhảy vọt lên đánh tập trung hiệp đồng quy mô chiến dịch trong các Chiến dịch Phòng không bảo vệ Hà Nội, Hải Phòng năm 1967; bảo vệ giao thông vận chuyển trên chiến trường Quân khu 4.

Trong Chiến dịch Phòng không bảo vệ Hà Nội cuối tháng 12-1972, các lực lượng của Quân chủng đã vận dụng linh hoạt những biện pháp tác chiến, kết hợp chặt chẽ đánh rộng khắp với đánh tập trung hiệp đồng binh chủng, tập trung lực lượng tên lửa đánh B-52; cùng các lực lượng vũ trang trên miền Bắc bắn rơi 81 máy bay các loại của địch; trong đó, có 34 máy bay ném bom chiến lược B-52, góp phần quyết định làm nên Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, buộc Mỹ phải ký Hiệp định Pa ri, chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam; thực hiện thắng lợi lời dạy thiêng liêng của Bác Hồ “Đánh cho Mỹ cút”, tạo tiền đề tiến lên “Đánh cho ngụy nhào”, giành toàn thắng, thống nhất đất nước. Các lực lượng thuộc Quân chủng cũng đã hoàn thành tốt nhiệm vụ trong đội hình binh chủng hợp thành để bảo vệ những lực lượng tác chiến trên chiến trường miền Nam trong các Chiến dịch Trị - Thiên (1972), Chiến dịch Tây Nguyên, Trị - Thiên - Huế, Đà Nẵng và đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh, trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Bộ đội Pháo cao xạ (Trung đoàn 367) đã tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ, bắn rơi 52 máy bay, góp phần làm nên chiến thắng “lừng lẫy năm châu chấn động địa cầu”. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, các lực lượng của Quân chủng PK-KQ đã tổ chức 49.924 trận chiến đấu, bắn rơi 2.635 máy bay gồm: 36 kiểu loại, có 1.002 chiếc rơi tại chỗ trong tổng số 4.181 máy bay các loại của Mỹ bị quân và dân miền Bắc bắn rơi, trong đó có 64 máy bay B-52. Quân chủng PK-KQ đã thể hiện xuất sắc vai trò nòng cốt trên mặt trận “đối không” bảo vệ bầu trời miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Sau ngày miền Nam giải phóng, cán bộ chiến sĩ toàn Quân chủng lại bước vào mặt trận mới: làm tốt công tác tiếp thu, chuyển loại, trực tiếp chiến đấu, bảo vệ các lực lượng tham gia giải phóng các đảo và trên biên giới Tây Nam... xây dựng và điều chỉnh thế bố trí lực lượng, triển khai thế trận tác chiến phòng không trên địa bàn cả nước; SSCĐ cao, góp phần bảo vệ vững chắc vùng trời của Tổ quốc.

Qua 58 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành, Quân chủng PK-KQ luôn quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm các chỉ thị, nghị quyết lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng. Mặc dù có sự thay đổi về tổ chức biên chế, nhưng dù ở bất kỳ thời điểm, hoàn cảnh nào, cán bộ, chiến sĩ Quân chủng PK-KQ cũng luôn vượt qua mọi khó khăn gian khổ, hy sinh, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, đặc biệt là các nhiệm vụ trên mặt trận đối không bảo vệ vùng trời Tổ quốc. Ngày nay, trước yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, nhiệm vụ của Quân chủng được Đảng và Nhà nước, Bộ Quốc phòng giao rất nặng nề, nhưng vô cùng vẻ vang, cán bộ, chiến sĩ Quân chủng luôn nỗ lực phấn đấu hơn nữa, khắc phục khó khăn, quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân chủng lần thứ X, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI và Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xây dựng Quân chủng “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” sẵn sàng nhận và hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.

BÍCH PHƯỢNG (tổng hợp)