Đại tá, tiến sĩ Nguyễn Hữu Đoàn:
Trăn trở cùng những chiếc lốp máy bay không săm
Ngày 28/12/2015, Ban tổ chức Giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam và Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật toàn quốc đã tổ chức họp công bố Giải thưởng và Hội thi năm 2015. Trong số 550 giải pháp từ các đơn vị trên cả nước gửi về dự thi, Hội đồng Giám khảo đã chọn được 6 giải nhất, 12 giải nhì, 24 giải ba và 48 giải khuyến khích. Trong số 6 giải nhất có Dự án “Hoàn thiện công nghệ và sản xuất thử nghiệm lốp máy bay bơm hơi không có săm cho máy bay L-39” do Đại tá, TS. Nguyễn Hữu Đoàn - Phó Viện trưởng Viện Kỹ thuật PK-KQ làm Chủ nhiệm.
Đại tá, TS. Nguyễn Hữu Đoàn sinh năm 1964 tại Ba Đình, Hà Nội. Anh nguyên là học viên chuyên ngành Máy bay động cơ của Trường Sĩ quan Không quân; từng có thời gian công tác tại các Trung đoàn 917, Trung đoàn 918 và đã phục vụ tại nước bạn Cam pu chia. Từ năm 1987-1992, anh theo tại Học viện Giucopski (Liên Xô); từ năm 1994-1998 là nghiên cứu sinh tại Liên bang Nga. Về nước, anh được cấp trên điều động về Viện Kỹ thuật PK-KQ và gắn bó với đơn vị từ đó đến nay. Là một người được đào tạo rất cơ bản ở trong nước và nước ngoài, đồng thời lại được thử thách, tôi rèn từ thực tế nên Đại tá Nguyễn Hữu Đoàn có một kiến thức nền vững chắc để vận dụng lý thuyết vào thực tiễn một cách hiệu quả nhất.
Đại tá, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Đoàn
Từ khi về Phòng nghiên cứu Máy bay Động cơ, anh đã cùng với các đồng nghiệp bắt tay thực hiện thành công nhiều nhiệm vụ, dự án, đề tài theo kế hoạch. Nổi bật là đề tài nghiên cứu cấp Nhà nước: “Nghiên cứu, chế tạo lốp máy bay bơm hơi không có săm cho máy bay L-39”. Trong đó, anh là Chủ nhiệm Đề tài và đã nghiệm thu với kết quả loại A trong năm 2010. Năm 2012 đến 2014 được Bộ Khoa học công nghệ cho mở dự án cấp Nhà nước “Hoàn thiện công nghệ và sản xuất thử nghiệm lốp máy bay bơm hơi không săm dùng cho máy bay L-39”, Tháng 3/2015, Dự án đã được nghiệm thu xong cấp Nhà nước.
Trao đổi với chúng tôi về Dự án này, Đại tá, TS. Nguyễn Hữu Đoàn cho biết, cơ sở để anh và các đồng nghiệp tin dự án này thành công là bởi trước đó công nghệ chế tạo lốp máy bay bơm hơi có săm đã được Viện Kỹ thuật PK-KQ hợp tác với Công ty cổ phần Cao su Sao Vàng nghiên cứu thành công và chuyển sang sản xuất hàng loạt cung cấp cho Quân chủng PK-KQ sử dụng hiệu quả. Do vậy, trong dự án này các anh tập trung giải quyết một số tồn tại sau đề tài nghiên cứu như: Thiết kế và triển khai dây chuyền công nghệ chế tạo lốp máy bay L-39; hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất lốp máy bay L-39 trên dây chuyền công nghệ của dự án; hoàn thiện đơn pha chế và công nghệ chế tạo các hỗn hợp cao su thành phần của lốp; hoàn thiện tiêu chuẩn, phương pháp và quy trình đánh giá chất lượng lốp xuất xưởng…
Như để khẳng định tính hiệu quả về mọi mặt khi Dự án thành công, anh Đoàn phân tích: Để nhập dây chuyền và nhận chuyển giao công nghệ sản xuất lốp máy bay từ nước ngoài phải mất khoảng 20 triệu USD (tương đương khoảng hơn 400 tỷđồng). Nhưng nếu dựa vào dây chuyền sản xuất lốp ô tô đã có để sản xuất được lốp máy bay chúng ta chỉ cần đầu tư thêm các thiết bị chuyên dùng như: trống thành hình lốp, khuôn lốp, màng lưu hóa, vành ổn định sau lưu hóa và các thiết bị kiểm tra chất lượng lốp như thiết bị ép tĩnh, chạy lý trình, thử độ bám vành, độ đâm thủng, độ bất cân bằng, thiết bị thử độ bền chịu phá nổ… Các thiết bị này cũng chỉ chiếm khoảng 5-10% đối với tổng đầu tư đồng bộ dây chuyền sản xuất lốp máy bay.
Sản phẩm lốp máy bay L-39 không săm do Viện Kỹ thuật PK-KQ thiết kế, chế tạo đã được ứng dụng hiệu quả vào thực tiến (Ảnh: CTV)
Bên cạnh đó, trong số nguyên vật liệu đầu vào để sản xuất lốp máy bay thì cao su thiên nhiên chiếm thị phần cao nhất (đến 60%) và nguyên liệu này đều có tại Việt Nam. Còn các vật tư, hóa chất khác như: than đen chống mài mòn, ZnO, axit stearic, chất phòng lão, chất xúc tiến và trợ công nghệ, chất làm mềm… đều có thể nhập trực tiếp từ các công ty nước ngoài hoặc mua của các công ty thương mại trong nước. Đó còn chưa kể đến giá nhân công ở nước ta rẻ hơn so với nước ngoài từ 3 đến 5 lần; chi phí cho vận chuyển thấp hơn rất nhiều so với nhập ngoại…
Với 4 đợt sản xuất thử nghiệm thành công, Dự án đã cho ra đời 800 lốp máy bay L-39, trong đó có 600 lốp sau và 200 lốp trước. Số lốp này đã được đưa vào sử dụng tại Trung đoàn 910, Trường Sĩ quan Không quân và được đánh giá đạt kết quả tốt, bảo đảm an toàn bay và chất lượng tương đương hàng ngoại nhập. So với giá ngoại nhập lốp L-39, giá lốp hiện tại của dự án bằng 1/3.
Như vậy, theo nhu cầu cung cấp hàng năm cho Quân chủng, Bộ Quốc phòng có thể tiết kiệm được từ 3 đến 4 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Dự án thành công đã khắc phục được tình trạng khó khăn khi nhập ngoại loại lốp này là do số lượng đơn hàng ít, thời gian chờ đợi lâu nên đã phần nào ảnh hưởng đến việc chủ động bảo đảm vật tư, phụ tùng thay thế cho công tác bảo đảm bay của Quân chủng.
Để đến được thành công của Dự án này, Đại tá, TS Nguyễn Hữu Đoàn và các đồng nghiệp đã phải tốn rất nhiều thời gian, công sức và tiền bạc. Những tưởng anh sẽ nghỉ ngơi, tĩnh dưỡng sau khi dự án này kết thúc thì anh lại phấn khởi “bật mí” cho chúng tôi biết dự định mới - đó là tiếp tục với đề tài nghiên cứu, chế tạo lốp máy bay bơm hơi không có săm cho máy bay SU-30. Đó mới đúng là bản chất thật của những người say mê nghiên cứu khoa học như anh - luôn khát khao cháy bỏng được tìm tòi, sáng tạo, cống hiến sức lực, trí tuệ mình cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Bài, ảnh: NGUYỄN THÀNH TRUNG