Sự thống nhất và khác biệt giữa công tác kiểm tra và giám sát của Đảng
Công tác kiểm tra và công tác giám sát của Đảng có sự thống nhất sau: kiểm tra và giám sát đều là hoạt động của nội bộ Đảng; tuân thủ các nguyên tắc, thủ tục về công tác xây dựng Đảng. Chủ thể kiểm tra, giám sát đều do cấp ủy, tổ chức đảng và ủy ban kiểm tra thực hiện. Đối tượng kiểm tra, giám sát đều là các tổ chức đảng và đảng viên. Nội dung của công tác kiểm tra và giám sát đều là việc chấp hành Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước. Mục đích của công tác kiểm tra và giám sát đều nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, góp phần hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng.
Tuy nhiên, giữa công tác kiểm tra và giám sát có sự khác biệt đó là:
Về chủ thể và đối tượng: Đối với kiểm tra, đảng viên vừa là chủ thể kiểm tra (tự kiểm tra), vừa là đối tượng kiểm tra. Đối với giám sát, đảng viên chỉ là đối tượng giám sát; đảng viên chỉ được quyền giám sát khi được tổ chức đảng có thẩm quyền phân công.
Về phương pháp tiến hành: Giám sát không thẩm tra, xác minh, không xem xét thi hành kỷ luật như một cuộc kiểm tra mà thông qua quan sát, theo dõi để phát hiện vấn đề, phản ánh với tổ chức đảng và cá nhân, nhằm kịp thời cảnh báo, ngăn ngừa, tránh để xảy ra vi phạm. Còn phương pháp kiểm tra là tiến hành theo quy trình; coi trọng thẩm tra, xác minh; sau kiểm tra có kết luận cuộc kiểm tra, có đánh giá, nhận xét ưu điểm, khuyết điểm, vi phạm (nếu có) và xử lý kỷ luật tổ chức đảng và đảng viên (nếu có vi phạm đến mức phải xử lý).
Về mục đích: Giám sát giúp đối tượng được giám sát thực hiện đúng quy định, khi cần thiết có thể nhắc nhở ngay, chủ động phòng ngừa vi phạm; vì vậy, giám sát chỉ thực hiện đối với những việc đang diễn ra. Kiểm tra làm rõ đúng, sai; kiểm tra kể cả đối với những việc đã triển khai và kết thúc.
Giữa kiểm tra và giám sát có mối quan hệ tác động lẫn nhau. Muốn thực hiện tốt việc giám sát thì phải có quan sát, theo dõi, xem xét tình hình thực tế của đối tượng được giám sát. Muốn thực hiện tốt việc kiểm tra thì phải thường xuyên thực hiện việc giám sát. Càng làm tốt việc giám sát thì sẽ giúp cho việc kiểm tra càng trúng, càng đúng, chất lượng và hiệu quả của kiểm tra càng cao.
VŨ LƯƠNG (tổng hợp)