Bác Hồ thăm Bộ đội Pháo Cao xạ dịp Tết Giáp Thìn 1964
Trước trận chiến đấu ngày 5 tháng 8 năm 1964, Bộ đội Phòng không-Không quân vinh dự bốn lần đón Bác Hồ tới thăm. Lần nào Bác đến thăm cũng để lại trong chúng tôi những kỷ niệm sâu sắc. Tôi nhớ lần Bác Hồ đến thăm Bộ đội Phòng không vào dịp tết Giáp Thìn năm 1964. Hôm đó Bác đã tới thăm Đại đội 130 pháo cao xạ, Đoàn Sông Thương.
Bác Hồ đến thăm Đại đội 130, Trung đoàn 260 bảo vệ tại Dốc Vân (Yên Viên, Gia Lâm, Hà Nội)
ngày mồng Một Tết Giáp Thìn (13-2-1964). Ảnh tư liệu. Toàn Đại đội đang sẵn sàng chiến đấu theo thường lệ thì tiếng chuông điện thoại reo vang ở sở chỉ huy. Đại đội trưởng Tô Nguyên Đản trực ban cầm máy nghe, khuôn mặt anh đang trầm lặng bỗng tươi hẳn lên. Anh bước nhanh ra trận địa Đại đội thông báo đơn vị vinh dự được đón cấp trên xuống thăm. Chỉ thị của Quân chủng yêu cầu trung đoàn cử đơn vị bạn trực chiến thay cho Đại đội 130, từ giờ phút này toàn Đại đội tranh thủ chuẩn bị doanh trại, sắp đặt nơi ăn chốn ở gọn gàng, ngăn nắp. Tuy nói là cấp trên xuống thăm nhưng đơn vị không biết cụ thể đó là ai.
Toàn Đại đội chờ đợi nửa giờ sau khi trời hửng, nắng ấm phủ xuống trận địa, thấy hai chiếc xe chạy bon bon rẽ vào doanh trại. Từ trên xe đi đầu là xe của thủ trưởng cơ quan Quân chủng dẫn đường, chiếc xe con tiếp theo là đồng chí Lê Thanh Nghị và cụ Hoàng Văn Hoan. Bao nhiêu cặp mắt còn đang chăm chú theo dõi nhìn đồng chí Uỷ viên Bộ Chính trị thì lúc đó trên chiếc xe sau bước xuống khiến mọi người xúc động đến lặng người. Tất cả cùng bật lên tiếng reo: Bác Hồ, Bác Hồ, Hồ Chủ Tịch muôn năm!
Cán bộ, chiến sĩ chạy ùa tới bên Bác. Vinh dự được đón Bác lần đầu, nhất là những cán bộ, chiến sĩ người ở vùng quê được nhập ngũ vào bộ đội phòng không mới có dịp được đón Bác. Bác Hồ hồng hào, khoẻ mạnh, giản dị trong bộ ka ky bạc màu mà Bác thường mặc và đôi giày vải xanh đã cũ. Bác tươi cười trìu mến nhìn các chiến sĩ. Bác vào nhà ngủ Trung đội 3, thấy các chiến sĩ xếp ba lô gọn gàng, Bác tỏ lời khen ngợi. Xuống câu lạc bộ của Đại đội, Bác nhìn một lượt các tờ báo viết về mừng xuân sẵn sàng chiến đấu. Bác dừng lại lâu hơn ở chỗ treo cờ “Đơn vị khá nhất”. Bác ánh lên niềm vui, thấy ở một gian bếp có nhiều quang sọt bằng tre xếp gọn gàng bên những bó đòn gánh còn lấm đất, Bác hỏi:
- Đơn vị các chú làm gì?
Chính trị viên phó đại đội thưa Bác: - Đơn vị cháu đang làm đường để di chuyển khi xảy ra chiến đấu và đào thêm ao để có nước cho bộ đội tắm giặt kết hợp thả cá. Bác gật đầu hài lòng.
Bác xuống nhà bếp xem chỗ nấu cơm và nấu thức ăn. Bác hỏi một chiến sĩ nuôi quân: Các chú có luôn luôn giữ được tốt thế này không?
- Thưa Bác, Đại đội chúng cháu vẫn được trung đoàn biểu dương về thành tích nuôi quân phòng bệnh ạ!
Đơn vị đứng thành 6 hàng ngang để nghe Bác Hồ nói chuyện. Cán bộ, chiến sĩ ai cũng muốn được đứng gần Bác, nên đội ngũ tập hợp hơi chậm. Thông cảm với nguyện vọng của chiến sĩ, Bác ra hiệu cho mọi người tiến lại gần Bác đứng ngay bên rặng phi lao nói chuyện với bộ đội.
- Các chú ở bộ đội có vui không? Vui lắm ạ! Cả đơn vị đồng thanh đáp lại.
- Tết có đủ bánh chưng, thịt mỡ, dưa hành không? Thưa Bác đủ ạ!
- Các chú đã sẵn sàng chiến đấu chưa? Thưa Bác chúng cháu đã sẵn sàng ạ!
Bác nói: - Hôm nay Bác và các đồng chí Trung ương tới thăm các chú, Bác thấy chú nào cũng khoẻ, vui vẻ. Bác mừng đơn vị các chú được tặng cờ, doanh trại trật tự, vệ sinh như vậy là tốt. Bác chúc các chú năm mới mạnh khỏe, thắng lợi và nhờ các chú chuyển lời chúc Tết của Bác và các đồng chí Trung ương tới gia đình các chú.
Bác hỏi tiếp: Các chú thấy đồng bào miền Nam chiến đấu có giỏi không, có dũng cảm không?
- Thưa Bác, có ạ!
- Vậy ta phải học tập quân và dân miền Nam anh hùng. Đế quốc Mỹ còn nhiều âm mưu thâm độc, các chú phải luôn cảnh giác và lúc nào cũng phải sẵn sàng chiến đấu, phải kiên quyết bắn rơi máy bay địch nếu chúng liều lĩnh xâm phạm vùng trời miền Bắc nước ta.
Câu nói này Bác nhấn mạnh từng tiếng một, cặp mắt sáng hiền từ của Bác nhìn suốt lượt hàng quân thắm thiết thân yêu. Bác còn dặn tiếp: Muốn làm được như vậy, năm nay các chú phải ra sức huấn luyện kỹ thuật cho giỏi, cán bộ chiến sĩ cần đoàn kết chặt chẽ thương yêu nhau như anh em ruột một nhà.
Kết thúc buổi nói chuyện Bác nhắc lại nhiệm vụ:
- Các chú phải kiên quyết bắn rơi máy bay địch nếu chúng liều lĩnh xâm phạm miền Bắc nước ta. Các chú lập được chiến công Tết sang năm Bác lại xuống thăm.
Bác Hồ vừa dứt lời cả đại đội hô vang dồn dập! - Quyết tâm làm theo lời Bác dạy! Kính chúc Bác Hồ sống lâu trăm tuổi! Hồ Chủ tịch muôn năm!
Các chiến sĩ quây quần bên Bác không muốn rời. Trước khi ra về Bác quay lại vẫy chào bộ đội rồi nói vui: - Ngày Tết các chú quên không mời Bác ăn bánh chưng mà chỉ hô khẩu hiệu, các chiến sĩ ùa ra cả doanh trại lưu luyến nhìn theo xe của Bác và các đồng chí Trung ương.
Chúng tôi suy nghĩ, hôm nay Bác nói chuyện với cán bộ, chiến sĩ trong Đại đội chính là Bác đã chỉ thị cho Quân chủng Phòng không - Không quân chúng tôi: “Các chú phải cảnh giác và lúc nào cũng phải sẵn sàng chiến đấu, phải kiên quyết bắn rơi máy bay địch nếu chúng liều lĩnh xâm phạm vùng trời miền Bắc nước ta”.
Chúng tôi có mặt ở Đại đội hôm ấy đều cảm nhận trong những lời dạy của Bác vừa chứa đựng tầm nhìn rộng lớn cho cả dân tộc vừa là lời động viên rất cụ thể toàn quân lúc ra trận. Tiễn Bác về rồi, anh Phùng Thế Tài - Tư lệnh Quân chủng và tôi còn ở lại trao đổi với cán bộ Đại đội về một số việc trước mắt mà Bác chỉ thị phải động viên cán bộ, chiến sĩ ra sức học tập, thi đua thực hiện theo lời Bác dạy. Rồi chúng tôi trở về Bộ Tư lệnh Quân chủng.
THÀNH TRUNG
(Theo Hồi ức “Bảo vệ bầu trời” của Trung tướng Nguyễn Xuân Mậu)