Ngày 14-3-1954, sau gần một năm tích cực huấn luyện, củng cố và xây dựng lực lượng, Trung đoàn bước vào cuộc chiến đương đầu với không quân Pháp giữa lòng chảo Điện Biên. Sự xuất hiện của Pháo cao xạ đã tăng thêm niềm tin và sức mạnh, cổ vũ cán bộ, chiến sĩ thi đua lập công giết giặc trên khắp mặt trận khiến quân Pháp bàng hoàng, khiếp sợ. Sau 55 ngày đêm chiến đấu ngoan cường, Bộ đội Pháo cao xạ cùng các Tiểu đoàn súng máy phòng không 12,7mm của các Đại đoàn Bộ binh đã đập tan ưu thế tuyệt đối của không quân Pháp, chặt đứt cầu hàng không chi viện cho tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, bắn rơi và phá hủy 62 máy bay, bắt sống và tiêu diệt nhiều giặc lái (riêng Trung đoàn 367 bắn rơi 52 máy bay, bắn bị thương 117 chiếc khác, trong đó có cả “pháo đài bay” B-24).
Cán bộ, chiến sĩ Đại đội 4, Trung đoàn 224 luyện tập bắt, bám sát mục tiêu. Ảnh: CTV
Từ một Trung đoàn đầu tiên trong kháng chiến chống Pháp, đến đầu năm 1960, lực lượng Pháo cao xạ đã phát triển thành một Binh chủng hiện đại với hàng chục trung đoàn cùng với lực lượng phòng không của các địa phương hình thành thế trận phòng không nhân dân liên hoàn, vững chắc, nhiều tầng, nhiều lớp, góp phần đánh bại 2 cuộc chiến tranh phá hoại chủ yếu bằng không quân của đế quốc Mỹ ra Mền Bắc. Đặc biệt, trong cuộc Tổng tiến công mùa Xuân năm 1975, mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh, các đơn vị cao xạ đã tổ chức hành quân thần tốc cùng với đội hình bộ binh, hiệp đồng chặt chẽ cùng pháo binh bắn máy bay, tiêu diệt sinh lực địch, chi viện đắc lực cho các mũi tiến vào Sài Gòn, giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước. Kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, các lực lượng Pháo cao xạ ba thứ quân đã bắn rơi gần 3.100 máy bay gồm đủ các kiểu loại hiện đại nhất của không quân Mỹ. Trong đó Bộ đội Pháo cao xạ của Quân chủng Phòng không - Không quân đã bắn rơi 1.502 chiếc. Với những thành tích và chiến công đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu và xây dựng, Binh chủng Pháo cao xạ (trước đây); 19 đơn vị cấp trung, lữ đoàn; 26 lượt/25 đơn vị cấp tiểu đoàn, đại đội và 15 cá nhân đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.
Ngày nay, trước sự phát triển của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc ngày càng đòi hỏi cao hơn. Song, với sức cơ động nhanh, vai trò của Pháo cao xạ trong lực lượng phòng không ba thứ quân vẫn hết sức quan trọng. Pháo cao xạ cùng với các lực lượng khác tạo nên một hệ thống hỏa lực liên hoàn, rộng khắp, tiêu diệt hiệu quả các phương tiện bay của địch. Do vậy, để xây dựng lực lượng Pháo cao xạ vững mạnh, góp phần bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, cấp ủy, tổ chức đảng, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp cần quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt một số trọng tâm:
Thứ nhất, tập trung xây dựng lực lượng Pháo cao xạ vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tạo cơ sở vững chắc nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của toàn lực lượng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Xây dựng cấp ủy, tổ chức đảng vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đạo đức và cán bộ; không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, vai trò đội ngũ cán bộ, đảng viên. Mọi hoạt động của cấp ủy, tổ chức đảng thực hiện theo đúng quy chế, giữ vững nguyên tắc lãnh đạo, bảo đảm dân chủ, công khai, phát huy trí tuệ của tập thể. Bộ đội Pháo cao xạ phải luôn có bản lĩnh chính trị kiên định vững vàng, động cơ trong sáng, trách nhiệm, có lối sống trong sạch, lành mạnh, cần, kiệm, liêm chính, chí công, vô tư; có trình độ khoa học quân sự, có sức khỏe bền bỉ, dẻo dai, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; nói đi đôi với làm, luôn đặt lợi ích của tập thể lên trên lợi ích của cá nhân; không thỏa mãn dừng lại, luôn đề cao tự phê bình và phê bình… do đó cấp ủy, tổ chức đảng, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp cần tập trung nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới, tăng cường giáo dục cho bộ đội nhận thức sâu sắc bản chất, âm mưu thủ đoạn của kẻ thù, đối tượng tác chiến của Bộ đội Pháo cao xạ; đồng thời quan tâm, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần chính sách đặc thù cho cán bộ, chiến sĩ, đặc biệt lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu.
Thứ hai, tiếp tục tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng công tác huấn luyện chiến đấu, tập trung huấn luyện làm chủ vũ khí trang bị hiện có.
Đẩy mạnh công tác huấn luyện, nâng cao trình độ toàn diện cho bộ đội, triển khai thực hiện hiệu quả nghị quyết của các cấp về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2023-2030 và những năm tiếp theo; coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, sát với nhiệm vụ được giao, sát với tình hình biên chế, tổ chức, vũ khí, trang bị của đơn vị, theo phương châm “Cơ bản, thiết thực, vững chắc, an toàn, tiết kiệm”. Tăng cường huấn luyện nâng cao trình độ chỉ huy, trình độ hiệp đồng chiến đấu xử lý tốt các tình huống từ đơn giản đến phức tạp, nhất là trong điều kiện địch sử dụng vũ khí công nghệ cao, bay thấp, xuất hiện bất ngờ… Coi trọng huấn luyện đêm, huấn luyện diễn tập, hiệp đồng quân, binh chủng, huấn luyện cơ động trong điều kiện địa hình, thời tiết phức tạp... kết hợp chặt chẽ huấn luyện quân sự với giáo dục chính trị, rèn luyện bản lĩnh, ý chí chiến đấu với huấn luyện, rèn luyện nâng cao thể lực bộ đội đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chiến đấu trong tình huống khẩn trương, quyết liệt, dài ngày. Thực hiện tốt cán bộ cấp trên dạy cấp dưới, chỉ huy dạy đơn vị, lấy nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới làm mục tiêu để huấn luyện.
Thứ ba, thực hiện hiệu quả việc chấn chỉnh tổ chức, biên chế Quân chủng theo hướng “tinh, gọn, mạnh”, trong đó có lực lượng pháo cao xạ; xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, đồng thời bảo đảm đồng bộ giữa vũ khí trang bị khí tài với nguồn nhân lực đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ.
Quán triệt và thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 05-NQ/TW, ngày 17-1-2022 của Bộ Chính trị, về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021-2030 và những năm tiếp theo; Nghị quyết số 230-NQ/QUTW, ngày 2-4-2022 của Quân ủy Trung ương về lãnh đạo thực hiện tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021-2030 và những năm tiếp theo; Nghị quyết số 545-NQ/ĐU của Đảng ủy Quân chủng PK-KQ, ngày 6-6-2022 về lãnh đạo thực hiện tổ chức lực lượng Quân chủng giai đoạn 2021-2030 và những năm tiếp theo… từng cấp chủ động xây dựng kế hoạch, đề ra biện pháp tiến hành chặt chẽ, khoa học, với cách thức, bước đi cụ thể. Về quân số, thực hiện bố trí, sắp xếp, bảo đảm hợp lý, cân đối giữa các thành phần lực lượng phù hợp với đường lối quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân, khả năng bảo đảm vũ khí, trang bị, ưu tiên quân số cho các đơn vị sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ các mục tiêu chiến lược trọng yếu. Tập trung xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, thực hiện tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch đội ngũ cán bộ các cấp. Các học viện, nhà trường đẩy mạnh thực hiện chiến lược đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, kết hợp chặt chẽ đào tạo trong nước với đào tạo ở nước ngoài. Đồng thời chủ động nghiên cứu, ứng dụng những thành tựu khoa học công nghệ hiện đại để chế tạo mới, nâng cấp vũ khí trang kỹ thuật hiện có, tích hợp các dây chuyền công nghệ của các nhà máy, xí nghiệp vào việc bảo đảm kỹ thuật để phục vụ các nhiệm vụ, từng bước giảm bớt phụ thuộc vào vũ khí trang bị ngoại nhập, phù hợp với phương án, thế trận tác chiến của lực lượng Pháo cao xạ từng khu vực phòng thủ.
Thứ tư, thường xuyên nghiên cứu nắm chắc đối tượng tác chiến của Bộ đội Pháo cao xạ. Đẩy mạnh công tác nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm thực tiễn chiến đấu trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và các cuộc chiến tranh gần đây trên thế giới phát triển cách đánh của các lực lượng Pháo cao xạ.
Trên cơ sở kế thừa truyền thống về nghệ thuật tác chiến Phòng không trong các cuộc kháng chiến vừa qua, nhất là trong Chiến dịch Phòng không bảo vệ Hà Nội cuối tháng 12-1972, chủ động nghiên cứu nắm chắc bản chất âm mưu, thủ đoạn tiến công đường không của địch nhằm đánh giá đúng tương quan lực lượng, xác định cách đánh phù hợp và tạo thế chủ động xây dựng thế trận tác chiến, vận dụng linh hoạt đường lối chiến tranh nhân dân, thế trận phòng không toàn dân ở các vùng trọng điểm phòng không và thế trận của khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố được chuẩn bị từ thời bình, phát huy cả thế và lực để giành thắng lợi.
Thứ năm, bảo đảm tốt công tác kỹ thuật, hậu cần trong các nhiệm vụ thường xuyên và đột xuất. Thường xuyên chủ động quán triệt, triển khai thực hiện hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết, kết luận của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về lãnh đạo công tác kỹ thuật, hậu cần trong tình hình mới; triển khai thực hiện hiệu quả các chương trình, mục tiêu về bảo đảm công tác kỹ thuật, bảo đảm hậu cần cho các nhiệm vụ, coi trọng phát huy nhân tố con người, nhằm khơi dậy ý thức, trách nhiệm của cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật trong bảo quản, bảo dưỡng, quản lý, khai thác vũ khí, trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn tiết kiệm và an toàn giao thông.
Thứ sáu, phối hợp chặt chẽ với cấp ủy chính quyền địa phương, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn đóng quân. Thực hiện tốt công tác dân vận, chính sách, “Đền ơn, đáp nghĩa”, giúp đỡ nhân dân xóa đói, giảm nghèo, phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, xây dựng nông thôn mới... coi đây là nhiệm vụ chiến đấu trong thời bình, góp phần xây dựng “thế trận lòng dân” vững mạnh.
Thứ bảy, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, quán triệt, thực hiện tốt kết luận Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa; gắn với Chỉ thị 05 của Bộ chính trị, Chỉ thị 87 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Nghị quyết 847 của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới và Cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới. Thực hiện tốt các phong trào thi đua trong năm, phấn đấu có nhiều tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, “Mẫu mực, tiêu biểu”, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Xây dựng Bộ đội Pháo cao xạ vững mạnh đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay là trách nhiệm của các cấp, các ngành và mọi cán bộ, chiến sĩ. Toàn Quân chủng PK-KQ nói chung và Bộ đội Pháo cao xạ nói riêng cần tiếp tục giữ vững, phát huy truyền thống anh hùng, chủ động kế thừa và phát triển toàn diện những bài học đã được tích lũy trong hai cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc xây dựng thế trận Phòng không nhân dân nhiều tầng, nhiều lớp; lấy lực lượng Phòng không 3 thứ quân làm nòng cốt, phát huy sức mạnh tổng hợp của nhiều lực lượng, mọi vũ khí, trang bị hiện có bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc, xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Tổ quốc và Nhân dân.
Trung tướng VŨ VĂN KHA
Quyền Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân