Vững vàng cánh sóng canh trời Đông Bắc

Trạm Ra đa 22, Trung đoàn 295, Sư đoàn 363 luyện tập hiệp đồng kíp Sở Chỉ huy. Ảnh: ÁNH TUYẾT

Mặc dù Trung đoàn được thành lập sau hòa bình thống nhất (19-8-1979), nhưng các phân đội trực thuộc Trung đoàn đều là những đơn vị có bề dày thành tích trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tiêu biểu trong số những chiến công đã đi vào sử sách đó là:

Ngày 15-2-1964, Trạm Ra đa 28 đã mở máy phát hiện, thông báo kịp thời tốp máy bay C-123 của Mỹ, thả biệt kích ở vùng núi Tây Bắc, tạo điều kiện cho Trung đoàn không quân 919 dẫn đường cho máy bay T-28 bắn rơi máy bay địch, mở đầu mặt trận không đối không của Không quân nhân dân Việt Nam. Trong sự kiện “Vịnh Bắc Bộ”, ngày 5-8-1964, Trạm Ra đa 19 là đơn vị mở máy phát hiện tốp địch gồm 8 chiếc loại máy bay AD-4, AD-6, chỉ thị mục tiêu cho lực lượng Phòng không và Hải quân, đồng thời khẩu đội súng máy phòng không 14,5mm của Trạm do đồng chí Nguyễn Trọng Nhưỡng số 1 và Phan Văn Minh số 2 đã nổ súng bắn rơi tại chỗ 1 chiếc AD-4. Trạm Ra đa 25 là đơn vị đầu tiên xây dựng quy trình bắt mục tiêu bay thấp; phát hiện quy luật đường bay của máy bay trinh sát không người lái và ngày 19-5-1968 là đơn vị đầu tiên phát hiện máy bay C-130 của Mỹ.

Đặc biệt trong chiến dịch 12 ngày đêm lịch sử cuối tháng Chạp năm 1972, các Trạm Ra đa của Trung đoàn đã nêu cao tinh thần dũng cảm, đoàn kết hiệp đồng, mưu trí sáng tạo, quyết tâm “vạch nhiễu tìm thù”. Trạm Ra đa 45 là một trong số các Trạm Ra đa đầu tiên phát hiện và thông báo máy bay B-52 đánh Hà Nội; ngày 27-12-1972 địch gây nhiễu nặng, song cán bộ, chiến sĩ Trạm Ra đa 22 đã tập trung phát hiện thông báo chính , kịp thời cho biên đội không quân của đồng chí Phạm Tuân công kích tiêu diệt máy bay địch trên vùng trời Thanh Sơn - Vĩnh Phú. Tình báo ra đa của các trạm đã được Trung đoàn chỉnh lý, chỉ thị chính xác các tốp mục tiêu địch cho lực lượng PK-KQ, cùng quân và dân ta đập tan Chiến dịch “Linebacker II”, làm nên một trận “Điện Biên phủ trên không” lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu, buộc Đế quốc Mỹ phải chấp nhận sự thất bại, ký kết hiệp định Pari chấm dứt sự có mặt của Mỹ tại Việt Nam.

Bước vào thời kỳ đổi mới, Trung đoàn được Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng quan tâm giao cho quản lý, khai thác, sử dụng nhiều loại vũ khí trang bị khí tài mới, hiện đại… Vì vậy, Đảng ủy, chỉ huy Trung đoàn, cấp ủy, chỉ huy các phân đội thường xuyên quan tâm chú trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng, bồi dưỡng nâng cao hiểu biết và nhận thức tốt lý luận chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối cách mạng của Đảng, Hiến pháp, pháp luật Nhà nước, yêu cầu nhiệm vụ của Quân đội, Quân chủng và đơn vị trong từng giai đoạn cách mạng. Trung đoàn luôn giữ vững sự ổn định về chính trị tư tưởng; cấp ủy, chỉ huy các cấp thường xuyên được kiện toàn, đủ sức lãnh đạo và tổ chức thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ được giao. Năng lực lãnh đạo toàn diện và sức chiến đấu của các tổ chức Đảng thường xuyên được tăng cường. Đội ngũ cán bộ, đảng viên luôn giữ vững và phát huy tốt trách nhiệm, hoàn thành nhiệm vụ trên từng cương vị chức trách được giao.

Bên cạnh đó, Trung đoàn luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện, SSCĐ; mở máy ra đa hàng vạn phiên, phát hiện và thông báo hàng chục vạn tốp mục tiêu, hệ số chiến đấu thường xuyên đạt 99,5%; xây dựng được nhiều kíp ban sở chỉ huy Trung đoàn, Sở chỉ huy Trạm Ra đa, kíp chiến đấu đài Ra đa đạt giỏi và khá, đủ khả năng hoàn thành nhiệm vụ SSCĐ, quản lý vùng trời trong mọi tình huống. Nhiều năm liền tham gia hội thi, hội thao các cấp đều đạt giỏi và có giải cao. Đặc biệt tham gia Diễn tập hội thao kíp chiến đấu Sở chỉ huy Trung đoàn Ra đa, có một phần thực binh do Quân chủng tổ chức năm 2023 đạt giải nhất toàn đoàn; Diễn tập chiến thuật, hội thao kíp chiến đấu Trạm Ra đa, có một phần thực binh do Quân chủng tổ chức trong 3 năm (2019, 2022, 2024) đều đạt giải nhất toàn đoàn, được Tư lệnh Quân chủng tặng Cờ.

Song song với đó, cấp ủy, chỉ huy các cấp thường xuyên quan tâm tới công tác bảo đảm kỹ thuật. Trung đoàn đã tự khắc phục và sửa chữa được 100% các sự cố hỏng hóc thông thường. Tổ chức định kỳ và đưa vào nhà máy sửa chữa lớn hàng trăm lần bộ khí tài, bảo đảm an toàn, khi ra xưởng nhanh chóng ổn định, đồng bộ để thực hiện SSCĐ được ngay. Bên cạnh đó, Trung đoàn thực hiện tốt Phong trào Thi đua “Ngành Hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”; 100% doanh trại được xây dựng cơ bản; 12/12 bếp đạt “Bếp nuôi quân giỏi, quản lý quân nhu tốt”.

Cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn còn tích cực và hưởng ứng tham gia Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”,“Quỹ vì người nghèo”, thăm hỏi gia đình chính sách trên địa bàn trị giá hàng trăm triệu đồng; tham gia nhiều ngày công để nạo vét kênh mương, làm đường liên thôn, xây dựng nhà sinh hoạt cộng đồng, xóa nhà tạm cho các gia đình chính sách, neo đơn, phòng chống thiên tai, bão lũ, chữa cháy rừng….

45 năm xây dựng và trưởng thành, Trung đoàn Ra đa 295 được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Nhất; Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam và Trung ương Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tặng Cờ thưởng luân lưu về phong trào thanh niên khá nhất năm 1981. Nhiều năm liên tục, Trung đoàn được Bộ Quốc phòng và Tư lệnh Quân chủng PK-KQ tặng Cờ thưởng “Đơn vị huấn luyện giỏi”; Cờ thưởng thi đua; danh hiệu “Đơn vị quyết thắng” và nhiều phần thưởng khác.