60 năm vững cánh bay bảo vệ bầu trời

Biên đội Su-30MK2 của Trung đoàn 923 cất cánh thực hiện nhiệm vụ huấn luyện. 

Ngay từ những ngày đầu mới thành lập, với một lực lượng còn non trẻ, được trang bị máy bay Mig-17, Trung đoàn đã bước ngay vào cuộc chiến đấu quyết liệt với lực lượng Không quân nhà nghề của đế quốc Mỹ, có số lượng đông, được trang bị hiện đại hơn ta rất nhiều lần. Nhưng phát huy truyền thống quyết chiến, quyết thắng của QĐND Việt Nam; thực hiện lời dạy của Bác Hồ: “Đã đánh là thắng, thắng ngay từ trận đầu”. Chỉ 7 tháng sau ngày thành lập, ngày 4-3-1966 lần đầu tiên xuất kích, Trung đoàn 923 sử dụng biên đội 4 chiếc Mig-17, do các phi công: Phạm Thành Chung (đội trưởng), Ngô Đức Mai (số 2), Trần Minh Phương (số 3), Nguyễn Thế Hôn (số 4) đã chiến đấu dũng cảm, mưu trí bắn rơi 1 máy bay F-4 và phá tan đội hình của máy bay Mỹ trên bầu trời Vạn Yên - Mộc Châu.

Chiến thắng trận đầu ngày 4-3-1966 đã mở ra thời kỳ chiến đấu liên tục và chiến thắng vẻ vang của Trung đoàn, với những chiến công tiêu biểu, như: Ngày 19-7-1966, Biên đội Nguyễn Biên, Võ Văn Mẫn bắn rơi 2 chiếc F-105 trên vùng trời phía bắc Hà Nội; ngày 25-4-1967, biên đội Nguyễn Văn Bảy, Hà Bôn, Nguyễn Thế Hôn, Nguyễn Bá Địch bắn rơi 3 máy bay địch trên vùng trời Hải Phòng; ngày 12-5-1967, Biên đội Cao Thanh Tịnh, Lê Hải, Ngô Đức Mai, Nguyễn Xuân Kỷ bắn rơi 3 chiếc F-4, trong đó có chiến công của phi công trẻ Ngô Đức Mai bắn rơi chiếc F-4 của tên Đại tá Noóc Man Gadixow; ngày 19-5-1967, biên đội Phan Thanh Tài, Phan Điệt đã bắn rơi 2 chiếc F-4 của Mỹ trên vùng trời Xuân Mai - Hoà Bình, lập thành tích xuất sắc mừng sinh nhật Bác Hồ 77 tuổi; ngày 23-8-1967, trận đánh hiệp đồng giữa Mig-21 của Trung đoàn 921 và Mig-17 của Trung đoàn 923 đã chiến thắng giòn giã, bắn rơi 5 máy bay địch gồm 2 chiếc F-105 và 3 chiếc F-4. Ngày 17-11-1967, biên đội Hồ Văn Quỳ, Lê Hải, Nguyễn Đình Phúc và Nguyễn Phi Hùng bắn rơi 3 chiếc F-4 trên vùng trời Hải Phòng; ngày 14-6-1968, biên đội Lưu Huy Chao, Lê Hải bắn rơi 2 chiếc F-4 trên bầu trời Nghệ An (Quân khu 4).

Ngày 19-4-1972, biên đội Lê Xuân Dỵ và Nguyễn Văn Bảy (B) đánh bị thương 2 tàu khu trục thuộc Hạm đội 7 của Hải quân Mỹ khi chúng xâm phạm vùng biển tỉnh Quảng Bình. Đây là trận đánh đầu tiên cũng là trận đánh duy nhất của Không quân tiêm kích Việt Nam vào tàu chiến của Hải quân Mỹ. Đặc biệt, ngày 28-4-1975 Phi đội Quyết thắng gồm các phi công: Nguyễn Thành Trung, Từ Đễ, Nguyễn Văn Lục, Hán Văn Quảng, Hoàng Mai Vượng và Trần Văn On, chấp hành mệnh lệnh của trên, chỉ trong vòng 5 ngày chuyển loại máy bay A-37 thu được của địch đã bất ngờ tập kích vào Sân bay Tân Sơn Nhất phá hủy 24 máy bay và tiêu diệt nhiều sinh lực địch, góp phần đẩy nhanh thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước. Tổng kết Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Trung đoàn không quân 923 đã bắn rơi 107 máy bay các loại, đánh bị thương 2 tàu khu trục Mỹ.

Tháng 12-1979, Trung đoàn được biên chế trực thuộc Sư đoàn 372; từ tháng 2-1980, Trung đoàn được trang bị máy bay Su-22 và trở thành Trung đoàn Không quân tiêm kích bom đầu tiên của Không quân Việt Nam. Tháng 11-1987, Bộ Quốc phòng và Bộ Tư lệnh Quân chủng trực tiếp giao nhiệm vụ cho Sư đoàn 372 và Trung đoàn 923 cơ động một bộ phận lực lượng và máy bay Su-22 vào Sân bay Phan Rang (Ninh Thuận) huấn luyện, SSCĐ bảo vệ khu vực quần đảo Trường Sa và vùng kinh tế biển. Chỉ sau một thời gian ngắn tổ chức huấn luyện bay biển, ngày 10-2-1988 phi công Vũ Xuân Cương của Trung đoàn đã thực hiện thành công chuyến bay đầu tiên ra đảo Trường Sa. Đến năm 1989, 100% phi công của Trung đoàn đã thực hiện hoàn thành các chuyến bay ra quần đảo Trường Sa, mở ra một triển vọng mới về khả năng tác chiến của Không quân ta nhằm bảo vệ vùng kinh tế biển và các đảo xa của Tổ quốc.

Ngày 2-4-2010, Tư lệnh Quân chủng đã ký Quyết định số 725/QĐ-BTL điều động Trung đoàn 923 trực thuộc Sư đoàn 372 về trực thuộc Sư đoàn 371. Trước yêu cầu nhiệm vụ mới, tháng 12-2011, Trung đoàn được giao nhiệm vụ tiếp nhận, huấn luyện, chuyển loại, khai thác sử dụng máy bay Su-30MK2. Chỉ sau thời gian ngắn khai thác sử dụng, với tinh thần nỗ lực quyết tâm, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn đã làm chủ TBKT mới, thực hiện nhiệm vụ trực ban chiến đấu cấp 2, cấp 3 ngày - đêm; tham gia bắn, ném bom tập trung do Quân chủng và Sư đoàn tổ chức, cũng như các cuộc diễn tập cùng với các đơn vị trong và ngoài Quân chủng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Trong những năm gần đây phi công, máy bay của Trung đoàn luôn là lực lượng chính, trực tiếp tham gia góp phần thành công của lực lượng Không quân trong bay biểu diễn chào mừng Triễn lãm quốc phòng Quốc tế Việt Nam, trong diễu binh, diễu hành kỷ niệm các ngày lễ của đất nước…

Với những chiến công đặc biệt xuất sắc, ngày 3-9-1973, Trung đoàn đã được Đảng, Nhà nước tuyên dương đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân, Phi đội 4 được tuyên dương đơn vị anh hùng LLVT 3 lần; Phi đội 2 được tuyên dương đơn vị anh hùng LLVT 2 lần; 29 phi công của Trung đoàn được phong tặng, truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân. Trung đoàn được Bác Hồ tặng 3 cờ “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”... cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.

Phát huy truyền thống đơn vị Anh hùng, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 923 hôm nay luôn đoàn kết, nêu cao tinh thần cảnh giác, ra sức học tập, phấn đấu rèn luyện, không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu; xây dựng tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”; tiếp tục lập những thành tích, chiến công mới, xứng đáng với truyền thống 60 năm vững cánh bay bảo vệ bầu trời.