Chuyến bay đáng nhớ

Sau chuyến bay, tổ bay vinh dự đón nhận bó hoa tươi thắm
của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ảnh tư liệu

Lái chính trực thăng Mi-4 là phi công Phạm Đình Cường, Kỹ thuật trên không là đồng chí Nguyễn Văn Lạo, cùng hoa tiêu, thông tin trên không… cất cánh từ Sân bay Gia Lâm đi Sầm Nưa, hạ cánh nạp thêm nhiên liệu tại địa điểm X, cách Viêng Chăn khoảng 25km. Nhưng do thời tiết xấu và do một số nguyên nhân khác, chuyến bay không thực hiện được theo kế hoạch mà bay lạc sang đất Thái Lan, phải hủy máy bay.

Để tiếp tục thực hiện nhiệm vụ, cấp trên giao cho Trung đoàn 919 nghiên cứu, sử dụng máy bay An-2. Cục Tác chiến đã cử cán bộ xuống làm việc với phân đội máy bay An-2. Vấn đề đặt ra là do tính năng của máy bay An-2, với dung lượng chứa nhiên liệu chỉ đủ cho máy bay bay đến địa điểm, muốn bay về Sân bay Gia Lâm phải nạp thêm 600-800 lít. Vậy, máy bay đến địa điểm liệu có hạ cánh được không? Hạ cánh an toàn, nhưng có nạp thêm nhiên liệu hay không, trong điều kiện dã ngoại hoàn toàn không có kỹ thuật bảo đảm? Sau khi phân tích, tổ bay nêu một số yêu cầu về công tác tham mưu, chỉ huy, dẫn đường đề nghị các cơ quan liên quan chịu trách nhiệm. Còn việc nạp bổ sung nhiên liệu, ngành kỹ thuật hàng không sẽ đảm nhiệm. Đã đủ các yếu tố bảo đảm, cấp trên quyết định dùng máy bay An-2 thực hiện nhiệm vụ. Đó là chiếc An-2 mang số hiệu 31C với thành phần tổ bay gồm: Phi công Phan Như Cẩn - Lái chính; Hoàng Cần - Hoa tiêu dẫn đường; Hồ A - Thông tin trên không và Trần Văn Nam - Thợ máy trên không.

Sáng sớm 18-11-1961, máy bay được lệnh cất cánh từ Sân bay Gia Lâm. Ngoài tổ bay, còn có 2 chuyên gia địa chất Liên Xô đi cùng. Trên máy bay còn có 2 phuy chứa 600 lít xăng và đôi bình ắc quy mặt đất. Cục Đối ngoại gửi theo 3 bộ com-lê dành cho khách mặc khi về Hà Nội. Sau hơn 1 giờ 40 phút bay, tổ bay đã tìm được địa điểm X. Điều hoài nghi là trên sân cỏ X, những tín hiệu theo quy ước với Cục Tác chiến không ai thực hiện. Tổ bay phải bay thấp quan sát trực tiếp mới nhận ra trên sân cỏ có nhiều lá cờ đỏ. Đây là cơ sở để tổ bay tin tưởng hạ cánh. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, tổ bay chủ trương sau khi tiếp đất, máy bay sẽ không tắt máy, nếu phát hiện có địch thì lập tức tăng ga cất cánh để địch không kịp trở tay. Nhưng điều lo lắng của họ đã không xảy ra. Sau khi hạ cánh, người ra đón tổ bay là đồng chí Chính ủy Quân khu Tây Bắc vốn rất quen thuộc với tổ bay.

Trong khi chờ đón khách, anh em trong tổ bay đã lăn 2 thùng phuy xăng xuống đất, triển khai cắm điện ắc quy mặt đất và tiến hành bơm nhiên liệu lên máy bay. Chỉ không đầy 18 phút, bằng sự tự tin với thao tác đúng quy trình, tổ bay đã có đủ nhiên liệu cần thiết để cất cánh. Công việc hoàn tất cũng là lúc khách đi Hà Nội vừa kịp đến. Trong chuyến bay về, tổ bay có phần chủ động hơn. Sau khi cất cánh, lấy độ cao, máy bay nhằm thẳng hướng Gia Lâm, Hà Nội bay về theo đường bay mới vạch, tuy có xa hơn nhưng tránh được sự cố do địch mặt đất phát hiện. Sau khoảng 2 giờ bay, máy bay đã đáp xuống Sân bay Gia Lâm an toàn. Thật bất ngờ, trực tiếp đón khách quý Lào là Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Đại tướng bày tỏ sự hài lòng bằng một bó hoa tươi thắm và hứa sẽ có phần thưởng xứng đáng giành cho tổ bay vì đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đặc biệt này. 

Về sau chúng tôi được biết, vị khách quý Lào mà Chính phủ ta tranh thủ được là ông Ki-nin-phôn-xê-na, nguyên Bộ trưởng Bộ ngoại giao Lào, nửa muốn sang Pháp, nửa muốn sang Việt Nam trong tình hình rối ren của Chính phủ Hoàng thân Phuma. Uy tín Việt Nam được tăng thêm trong mối quan hệ hữu nghị đã xây dựng đối với đất nước Lào anh em.

Chúng tôi tự hào là những chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam đã đóng góp vào việc giúp đỡ cách mạng Lào những ngày khó khăn, tự hào vì đã bảo đảm kỹ thuật cho chuyến bay An-2 thực hiện thành công nhiệm vụ đặc biệt ý nghĩa này.

                   QUỲNH VÂN

(Ghi theo lời kể của Đại tá Trần Văn Nam, nguyên thợ máy trên không máy bay An-2)