Kỷ niệm 50 năm ngày truyền thống Trung đoàn 920 (12-11-1975 / 12-11-2025)
Nửa thế kỷ chắp cánh ước mơ bay
Ngay sau khi Chiến dịch Hồ Chí Minh kết thúc thắng lợi, Bộ Quốc phòng chủ trương điều chỉnh thế bố trí chiến lược, điều động một số lượng lớn phi công, cán bộ chỉ huy, nhân viên kỹ thuật và các ngành nghiệp vụ vào tiếp thu, tiếp quản các cơ sở Không quân của địch ở Miền Nam và xây dựng những đơn vị Không quân mới. Chấp hành chủ trương của Bộ, ngày 12-11-1975, Bộ Tư lệnh Quân chủng ra Quyết định số 834/TM-QP về việc thành lập Trung đoàn Không quân 920 biên chế thuộc Trường Sĩ quan Không quân, được giao nhiệm vụ tiếp quản hệ thống huấn luyện, đào tạo của Không quân Mỹ-Ngụy trên loại máy bay T-41, U-17, UH-1 tại Sân bay Nha Trang.

Đội ngũ nhân viên kỹ thuật chuẩn bị cho ban bay huấn luyện tại Trung đoàn 920.Những năm đầu mới thành lập, Trung đoàn đã tổ chức huấn luyện, đào tạo được 6 khoá học viên bay T-41 và U-17 với 150 đồng chí tốt nghiệp. Cuối năm 1981, Trường Sĩ quan Không quân tổ chức hợp nhất Trung đoàn 910 (Phan Rang) với Trung đoàn 920 (Nha Trang) thành Trung đoàn 910 đóng quân tại Sân bay Nha Trang với nhiệm vụ huấn luyện đào tạo phi công trên máy bay L-29 và L-39; Trung đoàn 945 chuyển vị trí đóng quân từ Sân bay Biên Hòa đến Sân bay Phan Rang huấn luyện và đổi tên thành Trung đoàn 920 có nhiệm vụ đào tạo phi công MiG-21. Gần 10 năm trên đất Phan Rang, trải qua biết bao gian khổ trong hoàn cảnh khó khăn chung của đất nước khi bước vào thời kỳ đổi mới, Trung đoàn đã đoàn kết, sáng tạo, lập nhiều thành tích xuất sắc trong công tác huấn luyện, đào tạo.
Đầu tháng 11-1990, Trung đoàn 920 chuyển quân từ sân bay Phan Rang đến sân bay Phù Cát để hợp nhất với Trung đoàn 940, lấy phiên hiệu là Trung đoàn 920 làm nhiệm vụ huấn luyện phi công chiến đấu trên loại máy bay MiG-21Bis. Đến ngày 3-10-1997, Tư lệnh Quân chủng Không quân đã ra quyết định về việc thành lập Phi đội huấn luyện máy bay IAK-52 (lấy phiên hiệu là Phi đội 3) thuộc Trung đoàn 910, hoạt động tại Sân bay Cam Ranh. Trải qua hơn 10 năm (1991-2002), Trung đoàn đã đào tạo thành công số lượng lớn chỉ huy bay cấp Trung đoàn, cấp Phi đội và hàng chục giáo viên cùng 15 khóa học viên tốt nghiệp ra trường với hơn 100 phi công chiến đấu trên Máy bay MiG-21Bis, kịp thời bổ sung lực lượng phi công cho các đơn vị trong Quân chủng và Nhà trường.
Ngày 29-10-2002, Bộ Quốc phòng ra Quyết định số 160/QĐ-BQP thành lập Trung tâm bay huấn luyện chuyển loại MiG-21 thuộc Trường Sĩ quan Không quân, phiên hiệu Trung đoàn 920 được chuyển giao cho các đơn vị làm nhiệm vụ huấn luyện bay ở sân bay Cam Ranh có nhiệm vụ đào tạo học viên trên máy bay IAK-52. Đến ngày 3-1-2003, Sân bay Nha Trang được bàn giao cho Trung đoàn 920 tiếp quản làm nhiệm vụ huấn luyện trên máy bay IAK-52. Trải qua 12 năm (2003-2015) tổ chức huấn luyện đào tạo phi công trên Sân bay Nha Trang, vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, Trung đoàn đã đào tạo được 322 học viên phi công tốt nghiệp trên máy bay IAK-52, hàng chục chỉ huy bay và giảng viên bay, nhiều giảng viên được công nhận là giáo viên dạy giỏi cấp cơ sở và cấp Bộ.
Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quân sự, quốc phòng trong giai đoạn mới, chấp hành mệnh lệnh của trên, Trung đoàn đã di chuyển toàn bộ lực lượng, phương tiện, cơ sở vật chất từ Sân bay Nha Trang trở lại Sân bay Cam Ranh tổ chức huấn luyện. Trải qua 9 năm (2015-2024) đóng quân trên Sân bay Cam Ranh, Trung đoàn đã tổ chức đào tạo thành công hàng trăm học viên bay. Qua đó tiếp tục khẳng định vị thế, vai trò của một Trung đoàn Không quân có bề dày truyền thống trong huấn luyện, đào tạo phi công quân sự.
Ngày 19-6-2024, chấp hành mệnh lệnh của Bộ Tổng Tham mưu, Trung đoàn đã tổ chức cơ động lực lượng, phương tiện, cơ sở vật chất từ Sân bay Cam Ranh đến Sân bay Phan Thiết thực hiện nhiệm vụ huấn luyện. Hiện nay, Trung đoàn đã được biên chế loại máy bay huấn luyện mới, tiên tiến, hiện đại, được nhiều quốc gia sử dụng trong đào tạo phi công quân sự; qua đó giúp học viên phi công tiếp cận ngay từ đầu với chuẩn huấn luyện quốc tế. Bên cạnh đó, Trung đoàn cũng tổ chức huấn luyện, đào tạo học viên phi công trên máy bay IAK-52, dòng máy bay đã gắn bó với đơn vị từ năm 1997.
Trải qua 50 năm xây dựng, huấn luyện và trưởng thành, biên chế, tổ chức và phiên hiệu của đơn vị có những biến động, điều chỉnh; nhiều lần thay đổi vị trí đóng quân trên nhiều sân bay thuộc các tỉnh Nam Trung bộ, song lớp lớp thế hệ cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn đã bền bỉ phấn đấu, vừa huấn luyện vừa xây dựng đơn vị ngày càng trưởng thành, lớn mạnh. Trung đoàn luôn tiên phong trong khai thác làm chủ các trang bị kỹ thuật tiên tiến, hiện đại; thực sự là nơi chắp cánh ước mơ cho nhiều thế hệ trẻ Việt Nam bay lên làm chủ bầu trời Tổ quốc.
Trong giai đoạn cách mạng mới, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhiệm vụ xây dựng Quân đội, Quân chủng và Trường Sĩ quan Không quân đang đặt ra những yêu cầu mới, rất khó khăn, phức tạp song cũng rất vẻ vang và nhất định thắng lợi. Để góp phần vào thắng lợi đó, cán bộ, giảng viên, QNCN, học viên, HSQ-BS Trung đoàn 920 hôm nay nguyện kế thừa xứng đáng, gìn giữ và phát huy những thành tích đã đạt được, tiếp tục nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng, đoàn kết một lòng, kiên quyết khắc phục mọi khó khăn, tiếp tục viết nên những trang sử vàng trong sự nghiệp đào tạo phi công quân sự cho Tổ quốc, xứng đáng với niềm tin mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân đã dành cho đơn vị trong suốt những năm qua.
Đại tá NGUYỄN HỒNG THẮNG - Chính ủy Trung đoàn Không quân 920