Kỷ niệm 65 năm Ngày truyền thống Trung đoàn Pháo phòng không 280 (25-4-1959/ 25-4-2024)
Tiếp nối chiến công Đoàn Hồng Lĩnh anh hùng
Sau chiến dịch Điện Biên Phủ, để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, ngày 25-4-1959, Bộ Quốc phòng đã ký quyết định số 410/NĐ thành lập Trung đoàn Phòng không 280 với nhiệm vụ triển khai lực lượng trực ban SSCĐ và chiến đấu bảo vệ TP Vinh và Cảng Bến Thủy, sẵn sàng thực hiện các nhiệm vụ được giao. Ngay sau khi thành lập, Trung đoàn đã hành quân cơ động từ huyện Tùng Thiện, tỉnh Sơn Tây (nay thuộc TP Hà Nội) vào bảo vệ TP Vinh, tỉnh Nghệ An.
Trung tá Lê Quý Tiền - Phó Chính ủy Trung đoàn 280 động viên cán bộ, chiến sĩ Đại đội 73 trên bãi tập.Sau hơn một tháng hành quân gian nan vất vả, Trung đoàn đã đến TP Vinh bảo đảm bí mật, an toàn tuyệt đối về người và vũ khí trang bị. Cũng từ đây, Trung đoàn 280 còn có tên là Đoàn Pháo Cao xạ Hồng Lĩnh (tên một dãy núi phía Nam - Đông Nam TP Vinh). Ngày 5-8-1964, ngày đầu tiên Mỹ mở cuộc tấn công bằng không quân vào đánh phá Miền Bắc nước ta; Trung đoàn đã cùng với quân dân TP Vinh chiến đấu dũng cảm, lập công xuất sắc, bắn rơi 3 máy bay địch, góp phần vào chiến thắng chung của quân dân miền Bắc.
Từ 1965-1968, chiến đấu trên mặt trận bảo vệ giao thông vận chuyển ở các tỉnh Bắc Miền Trung, cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn 280 luôn có mặt ở những nơi nóng bỏng nhất, góp phần giữ vững sự vận chuyển từ hậu phương lớn Miền Bắc vào các chiến trường ở Miền Nam. Có nhiều trận đánh điển hình đạt hiệu suất cao như ngày 10-6-1965, sau 5 giờ chiến đấu liên tục tại TP Vinh, Trung đoàn đã bắn rơi 7 máy bay Mỹ. Ngày 27-4-1968, trên trục đường 20, 1 chiếc F-111A bị Trung đoàn bắn hạ tại chỗ. Đây là chiếc F-111A thứ hai bị Trung đoàn bắn rơi và là chiếc thứ ba bị bắn rơi trên Miền Bắc. Trong 3 năm từ 1965-1968, Trung đoàn đã bắn rơi 208 máy bay các loại, trở thành một trong những đơn vị bắn rơi nhiều máy bay Mỹ nhất của Quân chủng PK-KQ. Giữa năm 1969, Trung đoàn nhận được thư khen của Đại tướng Võ Nguyên Giáp; trong thư có đoạn: “Đoàn Hồng Lĩnh là đơn vị đánh giỏi, đã bắn rơi hơn 200 máy bay Mỹ kể cả F-111A, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ tuyến đường hành lang chiến lược. Chúng ta cần xây dựng nhiều đơn vị như Đoàn Hồng Lĩnh”.
Trong Chiến dịch Trị - Thiên năm 1972, Trung đoàn vừa đánh địch trên không, vừa đánh địch mặt đất và đã bắn rơi 74 máy bay, tiêu diệt 200 tên địch. Mùa Xuân năm 1975, Trung đoàn được lệnh cơ động vào giải phóng Miền Nam và biên chế trong đội hình Sư đoàn Phòng không 367. Ngày 26-4-1975, Trung đoàn đã bắn rơi chiếc máy bay HU-1A tại Ngầm Bầu, tỉnh Sông Bé (nay là tỉnh Bình Dương), bảo vệ an toàn đội hình tiến công của bộ binh trên đường tiến vào giải phóng Sài Gòn, đóng góp một phần xứng đáng vào sự nghiệp giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước.
Trong chiến đấu, Trung đoàn luôn hoàn thành tốt cả 3 nhiệm vụ chiến lược của Quân chủng: Bảo vệ yếu địa; bảo vệ giao thông vận chuyển và chiến đấu trong đội hình binh chủng hợp thành. Trung đoàn đánh 11.089 trận, bắn rơi 307 máy bay các loại, trong đó có 64 chiếc rơi tại chỗ, bắt sống nhiều giặc lái. Là một trong những Trung đoàn Pháo Phòng không bắn rơi nhiều máy bay Mỹ nhất trong chiến tranh, ngày 18-6-1969, Trung đoàn được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu “Đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân”. Tháng 7-1977, Trung đoàn hành quân ra Bắc và được biên chế về Sư đoàn 361, làm nhiệm vụ bảo vệ Thủ đô Hà Nội.
Những năm qua, để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, Trung đoàn luôn duy trì nghiêm nền nếp, chế độ trực SSCĐ từ SCH đến các phân đội, thực hiện tốt nội dung “4 biết” trong QLVT; chủ động rà soát, bổ sung, điều chỉnh hệ thống văn kiện, phương án chiến đấu và tổ chức luyện tập thuần thục. Đồng thời, chỉ đạo các đơn vị duy trì đài quan sát phòng không, vọng quan sát mắt để quản lý chặt chẽ tình hình trên không, mặt đất, hoạt động bay trong phạm vi phụ trách. Nhờ đó, nhiều năm qua, Trung đoàn không để xảy ra sai sót, lọt, chậm, hoang báo mục tiêu, bị động, bất ngờ trong mọi tình huống. Cùng với đó, Trung đoàn tập trung đổi mới nội dung, tổ chức, phương pháp huấn luyện; bám sát phương châm “Cơ bản, thiết thực, vững chắc, an toàn, tiết kiệm”, coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, sát thực tế chiến đấu, đối tượng tác chiến, phù hợp với tổ chức biên chế, trang bị; tăng cường huấn luyện khai thác, làm chủ các loại VKTBKT và xử lý các tình huống theo phương án tác chiến bảo vệ vùng trời được giao; vì vậy chất lượng huấn luyện, SSCĐ của Trung đoàn không ngừng được nâng lên; nhiều năm, 100% các phân đội trực ban chiến đấu đều đạt “Đơn vị trực ban SSCĐ khá”. Trung đoàn tham gia các cuộc hội thi, hội thao, đều đạt thành tích cao; tham gia diễn tập bắn đạn thật đều diệt mục tiêu, an toàn tuyệt đối, nhiều năm được Tư lệnh Quân chủng tặng cờ “Đơn vị bắn giỏi”.
Trải qua 65 năm xây dựng, chiến đấu và phát triển, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn Pháo phòng không 280 - Đoàn Hồng Lĩnh anh hùng luôn nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, khắc phục mọi khó khăn, nỗ lực học tập, rèn luyện, làm chủ VKTBKT, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, quản lý và bảo vệ vững chắc vùng trời được giao trong mọi tình huống, tiếp tục tô thắm thêm truyền thống Đoàn Hồng Lĩnh anh hùng trong tình hình mới.
Trung tá THÁI DOÃN NAM - Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Trung đoàn 280