Nhìn lại vòng tứ kết: Bay trên những đôi cánh thiên thần

Brazil bị loại ở tứ kết, người Argentina cũng có cớ mà AQ cho thất bại của đội nhà. Neymar, Messi được kỳ vọng quá nhiều nhưng đổi lại, người hâm mộ nhận được quá ít bàn thắng từ hai siêu sao trên. 

Messi, Neymar vẫn còn đó đôi chân ma thuật, nhưng bùa phép thì đã cạn và dần mất thiêng. Sự ích kỷ của Messi đã làm hại đội nhà, còn sự ích kỷ của Neymar đã làm giảm đi những cơ hội ăn bàn của đội bóng vàng-xanh. Thà cứ như Bồ Đào Nha bị Uruguay loại còn có cái để mà xem. Ronaldo hay nhưng Godin hay hơn. Hệ thống phòng ngự của Uruguay đã khóa chặt hàng công các nhà đương kim vô địch châu Âu; không có đất cho CR7 nhảy múa, cũng như khi Messi, Neymar phải xoay xở trong phạm vi chật hẹp, mà vây quanh là hàng hàng lớp lớp đối thủ cao to thì có tài thánh cũng chẳng thể sút bóng-đi bóng qua rừng người.

Uy lực của không chiến

Nhận thấy các đòn đánh dưới bộ phát huy hiệu quả không cao, ở tứ kết, các đội đã tích cực tập trung hỏa lực đường không. Anh hạ Thụy Điển bằng hai pha đánh đầu của Harry Maguire, Dele Alli đơn giản đến từng chi tiết. Trận Nga-Croatia thì 3/4 bàn thắng đến từ các pha không chiến, qua đó bộc lộ rõ hơn điểm yếu chống bóng bổng của hai đội.

Bồ Đào Nha thua trận trước Uruguay nhưng đã để lại cho người Pháp di sản quý giá, đó là bàn thắng của Pepe. Trung vệ Varane đánh đầu tung lưới Urugoay cũng giống hệt như cách Pepe khôn khéo luồn lách, chọn đúng thời điểm bay người không chiến đánh sập hàng thủ đối phương.

Bàn thắng danh dự của Augusto vào lưới Bỉ cũng đến từ một pha đánh đầu, sau đường kiến tạo quá hay của Coutinho.

Bóng bổng hay là vậy sao Brazil, Uruguay ít dùng? Brazil có trung vệ Silva chơi đầu rất cừ nhưng Neymar thích đi bóng qua người chứ không thích đánh đầu. Uruguay khi vắng Cavani thì không có đủ hỏa lực để đánh phá đường không dù còn đó Godin cũng là bậc thầy chơi đầu. Không có các phương án dự bị, không có đủ nhân lực cần thiết, các đội bóng Nam Mỹ đã tự khóa chặt cánh cửa vào bán kết.

Ấn tượng của sơ đồ 3 hậu vệ

Trận thắng Brazil 2-1, Fellaini và Nacer Chadli đá chính ngay từ đầu thay cho Yannick Carrasco, Dries Mertens ở trận thắng Nhật Bản, đã giúp tuyến giữa của “Quỷ đỏ” có thêm “cơ bắp”. Martinez đã hay hơn Tite ở cách bố trí đội hình, khi cho Lukaku chơi thấp, tận dụng thể hình và sức lực càn quét khu trung tuyến như một tiền vệ đánh chặn từ xa; đồng thời đặt De Bruyne, Hazard gần như cao nhất trên hàng công, để hai cầu thủ này phát huy được hết sở trường.

Tite có Augusto, Costa quá khéo nhưng vì ông tin dùng Jesus, Willian (và cả Marcelo) nên khi thay người đã quá muộn.

Martinez dùng sơ đồ 3 hậu vệ trong đội hình 3-5-2 đấu Brazil khiến dân tình vừa xem vừa lo cho “Quỷ đỏ”. Nhưng Martinez còn liều hơn, khi các vũ công Samba cầm bóng tấn công, ông vẫn cứ để cho bộ ba Lukaku, De Bruyne, Hazard lởn vởn ở khu vực giữa sân, khiến Miranda, Silva, Paulinho, Fernandinho không dám dâng cao hỗ trợ đồng đội. Augusto đánh đầu ghi bàn danh dự là từ một đường chuyền dài của Coutinho, chứ không phải từ tình huống ban bật sát khung thành đối phương như các cầu thủ Brazil thường làm. Điều này cho thấy khi Bỉ liều lĩnh lấy công đấu công, Brazil khó đá lẫn khó thở.

Harry Kane làm tốt vai trò mồi nhử trong pha bóng Harry Maguire đánh đầu tung lưới Thụy Điển. Ảnh: FIFA

Với Alderweireld, Kompany, Vertonghen đá hậu vệ, đòi hỏi hai tiền vệ cánh của Bỉ phải hoạt động hết công suất. Anh cũng chơi với 3 hậu vệ, thành ra Kieran Trippier, Ashley Young trong vai trò tiền vệ cánh chạy nhảy không khác gì tiền vệ con thoi.

Quay ngược về quá khứ, sơ đồ 3 hậu vệ phổ biến nhất vào giữa thập niên 1980 trước khi thoái trào và biến mất vào cuối thập niên 1990.

Người có công giúp sơ đồ 3-5-2 (3-4-3) hồi sinh chính là HLV Louis van Gaal, với một biến thể từ 5-3-2 chuyển sang 3-5-2 đã giúp Hà Lan giành hạng 3 World Cup 2014. Sau này, Conte giúp tuyển Ý và Juventus chơi hay với sơ đồ 3-4-3 là nhờ ông có 3 hậu vệ trứ danh: Andrea Barzagli, Leonardo Bonucci và Giorgio Chiellini.

Người Anh thành công với sơ đồ 3 hậu vệ trên đất Nga, công đầu đương nhiên thuộc về HLV Gareth Southgate. Nhưng người khởi xướng cho “Tam sư” đá 3 hậu vệ chính là HLV Coleman. Ông này từng một lần dùng sơ đồ 3-5-2 ở cấp độ CLB, ấy là khi Fulham của Coleman đánh bại Middlesbrough 1-0 ở vòng cuối Premier League mùa giải 2005-2006. Đến khi lên cầm quân đội tuyển xứ Wales ở vòng loại EURO 2016, Coleman đã sử dụng nhiều hơn sơ đồ 3-5-2 để Joe Ledley, Joe Allen và Aaron Ramsey có thể thi đấu cùng nhau ở hàng tiền vệ, tạo điều kiện cho Bale tự do hoạt động.

Gareth Southgate sau trận thắng Thụy Điển cho hay: “Chúng tôi nhận thấy có thể hạ đối thủ bằng các pha không chiến và đó là lý do tôi đặt niềm tin vào sơ đồ 3-5-2”.

Chờ xem vào bán kết, các chiến lược gia sẽ đấu trí, dụng nhân như thế nào.