Phát triển đội ngũ nhà giáo trong điều kiện đẩy mạnh chuyển đổi số

 
Các đại biểu tham quan gian trưng bày các mô hình, sáng kiến của Nhà trường tại buổi Lễ khai giảng năm học 2025 - 2026.

Trường Cao đẳng Kỹ thuật PK-KQ - cơ sở đào tạo nhân lực chuyên môn kỹ thuật cho Quân chủng, CĐS vừa mở ra thời cơ lớn để hiện đại hóa hoạt động dạy học, vừa đặt ra những yêu cầu mới về năng lực số, phương pháp sư phạm và tư duy đổi mới của ĐNNG. Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng công nghệ của Nhà trường còn hạn chế; quá trình số hóa bài giảng, mô hình huấn luyện chưa thật đồng bộ. Vì vậy, đưa ra những giải pháp phát triển ĐNNG trong điều kiện đẩy mạnh CĐS là yêu cầu khách quan, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao.

Trước hết, cấp ủy, chỉ huy các cấp trong Nhà trường tiếp tục đẩy mạnh công tác quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo của cấp trên về CĐS, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức của các đối tượng trong Nhà trường, trong đó có ĐNNG. Đối với ĐNNG phải xác định rõ CĐS trong giáo dục không chỉ là ứng dụng công nghệ thông tin, mà là một sự thay đổi toàn diện trong cách tư duy, cách dạy và cách học. Trong môi trường giáo dục số, vai trò của người thầy không còn đơn thuần là người truyền đạt tri thức mà trở thành “người thiết kế, hướng dẫn và dẫn dắt quá trình học tập”.

Việc bồi dưỡng năng lực số cho ĐNNG cần hướng tới ba nhóm năng lực chính, đó là: Năng lực công nghệ thông tin; năng lực sư phạm công nghệ số và năng lực thích ứng, đổi mới sáng tạo trên nền tảng số.

Ở nhóm năng lực công nghệ thông tin, tiếp tục đẩy mạnh việc phổ cập về kỹ năng tin học cho 100% cán bộ, giảng viên. Bằng cách, mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng tin học từ cơ bản đến nâng cao; xây dựng bộ tiêu chí chung với ĐNNG về khả năng sử dụng thành thạo, quản lý các nền tảng học tập; xây dựng, sử dụng học liệu số, phòng học thông minh; thiết kế, ứng dụng phần mềm mô phỏng trang bị, khí tài mới vào dạy học, thiết kế bài giảng điện tử. Nâng cao kỹ năng bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng và bảo mật quân sự trong môi trường số hóa giảng dạy.

Ở nhóm năng lực sư phạm số, cần chú trọng bồi dưỡng khả năng tổ chức, thiết kế, đánh giá quá trình dạy học cả trực tiếp và trực tuyến của ĐNNG; bồi dưỡng kỹ năng dạy học tương tác, sử dụng thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR) và trí tuệ nhân tạo (AI) trong mô phỏng huấn luyện chuyên ngành. Đây là nội dung mới, do vậy cần có lộ trình thực hiện, từ chuẩn bị dữ liệu, xây dựng học liệu số, quy định số bài giảng điện tử cho từng năm.

Ở nhóm năng lực đổi mới sáng tạo, quan tâm phát triển tư duy số, năng lực nghiên cứu, phân tích dữ liệu và ứng dụng các công nghệ mới vào giảng dạy, quản lý và đánh giá kết quả học tập. Bồi dưỡng khả năng hợp tác, chia sẻ tri thức qua các nền tảng số, hình thành “văn hóa số” trong ĐNNG.

Đồng thời, trên cơ sở biểu biên chế chung, Nhà trường xây dựng quy hoạch tổng thể ĐNNG theo từng giai đoạn, bảo đảm tính hợp lý về số lượng cả trước mắt và lâu dài. Trong quy hoạch, ưu tiên cán bộ có trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm, năng lực ứng dụng công nghệ thông tin bố trí làm giảng viên. Sử dụng giảng viên đảm bảo “đúng người, đúng việc, đúng năng lực số”, phát huy được tiềm năng, thế mạnh của giảng viên. Gắn sử dụng với cơ chế đánh giá, khen thưởng theo năng lực số.

Tiếp tục hoàn thiện hạ tầng công nghệ số nhằm hiện đại hóa môi trường dạy học, tạo điều kiện để ĐNNG phát huy năng lực, sáng tạo trong hoạt động sư phạm, nghiên cứu khoa học và quản lý giáo dục. Theo đó, Nhà trường cần xây dựng quy hoạch tổng thể về đầu tư hệ thống hạ tầng công nghệ số, như: Hệ thống mạng nội bộ (LAN), đường truyền Internet quân sự bảo mật, thư viện số, hệ thống học liệu số phục vụ quản lý học tập và điều hành số. Thư viện Nhà trường bảo đảm kết nối liên thông với hệ thống thư viện quốc gia, thư viện Quân đội, các học viện, nhà trường lớn ngoài Quân đội. Việc đầu tư cần bảo đảm tính đồng bộ, an toàn, ồn định lâu dài.

Chú trọng hệ thống phần mềm quản lý số hóa bài giảng, kho học liệu điện tử, phẩn mềm quản lý học tập trực tuyến. Các phần mềm cho phép kết nối liên thông giữa các khoa, bộ môn và kho học liệu điện tử trong toàn quân, trước hết là các thư viện số, từng bước tiến tới xây dựng, hoàn thiện “trường học thông minh”- nơi mọi hoạt động dạy học, kiểm tra, đánh giá đều diễn ra trong môi trường số. Đồng thời, xây dựng hệ thống ngân hàng câu hỏi thi, bài tập, đề thi chuẩn hóa, nâng cấp thư viện điện tử với nguồn học liệu đa dạng, phong phú, giúp giảng viên, học viên có thể dễ dàng truy cập, khai thác tri thức mọi lúc, mọi nơi.

Phát huy tinh thần tự học, tự bồi dưỡng, tự đổi mới của ĐNNG. Khi mỗi nhà giáo đều có ý thức “học để đổi mới - đổi mới để phát triển”, sẽ tạo động lực nội sinh mạnh mẽ cho toàn bộ quá trình CĐS giáo dục của Nhà trường, đưa đến sự phát triển thực chất của chính đội ngũ nhà giáo. Bên cạnh đó, Nhà trường xây dựng cơ chế, môi trường và văn hóa tạo điều kiện cho ĐNNG học tập suốt đời. Môi trường đó phải khuyến khích giảng viên chủ động cập nhật tri thức, nghiên cứu khoa học, coi việc học tập, nghiên cứu, đổi mới là nhu cầu tự thân chứ không chỉ là nhiệm vụ hành chính.