Người đi trong tâm bão

Theo đánh giá của anh em trong đơn vị, nàng là cô gái đẹp, đằm thắm và hòa đồng. Với tôi thì cũng "thường thôi". Nhưng mỗi khi bắt gặp nàng đến lớp với bộ áo dài thướt tha, tóc xõa ngang lưng, cổ quấn hờ chiếc khăn voan trắng, tay cắp chiếc cặp đen nhỏ thì lòng tôi lại xốn xang.

Là cán bộ tiểu đoàn, thông qua các hoạt động giao lưu kết nghĩa, tôi có điều kiện gần gũi với các thầy cô trong trường. Biết tôi là đồng hương cùng huyện, nàng mừng lắm. Thời đó, xa quê mà có đồng hương ở gần là vui rồi, nhất là các cô ở khu tập thể. Thì cứ nhìn cách cư xử của nàng thì biết. Giao lưu lần nào nàng cũng "em phải ngồi gần anh đồng hương cơ". Tôi sổ mũi, nhức đầu thế nào nàng cũng đến. Lúc thì cân cam vàng óng, thơm lừng. Lúc thì cân nho căng tròn, tím mọng. Không biết chúng tôi đã nói với nhau những gì? Chắc chỉ là chuyện đồng hương, đồng khói chứ chẳng dám nói đến tình yêu, tình báo gì đâu. Có lần, trước lúc ra về, nàng nắm tay tôi: "em về nhé". Lúc ấy đôi mắt nàng u buồn, lo lắng, dù nụ cười vẫn nở trên môi. Cái nắm tay ấy, cái nụ cười ấy cứ theo tôi mãi. Vài ngày không gặp nàng, tôi lại thấy thiếu vắng cái gì đó, mơ hồ. Bao lần dự định nói với nàng một điều mà không sao nói được. Biết là "vạn sự khởi đầu nan", nhưng tôi cứ thấy ngài ngại. Phần thì sợ anh em dị nghị. Phần thì sợ nàng đã có người thương. Nếu thế thì thật bẽ bàng. Có lẽ tôi đã ngộ nhận. Sự quan tâm của nàng đối với tôi cũng như những người đồng hương khác đối với nhau thôi mà. Giờ nghĩ lại mới thấy mình đần thật.

Quang có biết chuyện của tôi và nàng không, tôi cũng không rõ. Nhưng rõ ràng, sự ngần ngại của tôi đã tạo cơ hội cho Quang. Thi thoảng tôi bắt gặp Quang sang trường chơi, tất nhiên là sang với nàng. Quang còn nói: "Ai cũng có quyền yêu một đám mây hồng trôi qua, dù biết rằng đám mây ấy chưa hẳn đã dừng lại với họ". Ái chà. Chú mày văn vở với anh à? Thách đấu với anh à? Cứ phấn đấu bằng anh đi. Còn khướt. Nhé.

Cũng nhờ câu nói của Quang mà sự tự tin trong tôi tăng cao. Tôi càng tự tin hơn khi biết nàng vẫn "tự do". Mấy cô trong trường còn trêu: "Nó đang đợi hoàng tử cùng quê đón về dinh đó". Ôi chao! Thật là nhân hòa địa lợi. Nghĩ thế, đêm thứ Bảy tôi chủ động rủ Quang sang chỗ nàng chơi. "Để chú mày biết tình cảm của nàng dành cho anh. Chấp nhận bay số Hai cho đẹp đội hình. Hiểu chửa".

Nàng đang ngồi chấm bài. Mái tóc chia đều, vắt trước hai vai. Dưới ánh đèn dầu, trông nàng thật đẹp, huyền ảo và lung linh. Mặc cho tôi và nàng trò chuyện, Quang ngồi im lặng, tay cầm một bài thi đã chấm điểm Mười.

   - Cô giáo chấm thoáng quá.

   - Sao anh? Bài làm đúng hết mà.

   - Đúng. Nhưng cách giải rườm rà, dài dòng quá. Bài này chỉ cần thế này, thế này... là xong. Quang vừa nói vừa cầm bút vạch vạch trên tờ giấy. Động tác của Quang uyển chuyển như một nghệ sĩ đang chơi piano.

   - Ôi! Thế mà em không nghĩ ra. Anh giỏi quá. Vậy mà trước kia anh không thi đại học?

Nét mặt Quang bỗng như trùng xuống. "Nhà mình nghèo lắm. Thi đỗ cũng chẳng có tiền để theo. Mình muốn nhường món quà ấy cho cô em gái".

Lời kể của Quang như đến từ một nơi rất xa. Một chút xao động trên gương mặt nàng. Nàng ngước nhìn lên và bắt gặp ánh mắt của Quang. Ánh mắt đó đủ sức để nàng phải cúi xuống ngại ngùng. Và như vậy, trận đấu giữa tôi và Quang đã có tỷ số. 1- 0 nghiêng về phía Quang.

Đang vào giai đoạn huấn luyện nước rút để hội thao thì tiểu đoàn trưởng đi tranh thủ, vì mẹ mất. Tôi được giao trách nhiệm chỉ huy chung toàn đơn vị. Riêng công tác huấn luyện kíp chiến đấu thì giao cho Quang. Cả hai chúng tôi cùng căng sức để hoàn thành nhiệm vụ ở cương vị mới. Quang là người làm việc có kế hoạch, năng nổ, nhiệt tình và trách nhiệm. Nhờ Quang mà nhiệm vụ trọng tâm của đơn vị trong giai đoạn này luôn xuôi chảy.

Công việc lu bù. Chẳng có thời gian thăm nàng. Những đêm nằm một mình tôi lại nghĩ về nàng nhiều hơn. Thậm chí tôi đã vạch ra một kế hoạch hoàn hảo. Mình sẽ cắt phép vào dịp nàng nghỉ hè. Hai đứa sẽ cùng nhau trên chuyến tàu Nam - Bắc về ra mắt gia đình. Ôi chao! Sao nhỉ? Tự nhiên thấy hai đứa cùng về, mẹ vui phải biết: "Cái thằng tầm ngẩm tầm ngầm, thế mà được việc". Có con dâu như nàng, người mẹ nào chẳng ưng ý. Nàng thuộc mẫu con gái mà gặp một lần cũng khó quên bởi cái mặn mà, cái duyên thầm và đặc biệt là đôi mắt đen xa xôi thăm thẳm.

*        *

*

Chiều muộn, nàng và mấy cô đến chơi. Đơn vị đã nghỉ, nhưng kíp chiến đấu vẫn được Quang huấn luyện thêm giờ. Đơn vị đứng chân trên một đồi cát thoai thoải của quê hương “Bảy dũng sĩ Điện Ngọc”. Xung quanh là rặng phi lao xanh thẫm, ngọn uốn theo chiều gió nồm nam đang thổi lao xao. Thi thoảng, tiếng còi từ xe điều khiển lại dóng lên dục dã. Âm thanh đó như một ma lực, kéo nàng khỏi ghế, đứng dậy và đi ra trước hiên. Cách đó không xa, những quả đạn trên bệ phóng như những mũi tên khổng lồ vươn thẳng lên trời cao. Nàng quay vào và tha thiết:

- Cho chúng em ra thăm khu trận địa được không anh?

Ối giời! Trước thì phải báo cáo tiểu đoàn trưởng, bây giờ mình đang “to nhất quả đất” mà. Quyết - Tôi trộm nghĩ.

- Được mà. Xin mời các cô.

Tôi đưa đoàn ra nơi trận địa. Mở cửa xe điều khiển, tôi thông báo: “Có đoàn của trường kết nghĩa đến tham quan. Chùm nắng chiều rọi vào trong cabil loang loáng. Ở vị trí chỉ huy, Quang lừng lững, cao lớn, chững chạc và uy nghi. Trong tay, chiếc ống nghe như khẩu súng ngắn, thoạt nhìn như ngọn lửa nhỏ bập bùng tạc vào trời chiều đỏ thắm. Quang ngoái đầu chào mọi người bằng nụ cười rồi hạ lệnh:

- Đơn vị tiếp tục huấn luyện.

Tiếng máy reo rộn rã, đèn tín hiệu lập loè xanh đỏ, màn hiện sóng sáng nhấp nháy.

- Phương vị 090, cự ly 70, cao 5, nâng cao thế.

Tiếng Quang dõng dạc. Rồi tiếng sĩ quan điều khiển, tiếng trắc thủ báo cáo… làm không khí trên cabil thêm sôi động. Nàng nhìn Quang không chớp. Hết bài tập, Quang ra lệnh:

- Đơn vị về cấp hai, phục vụ đoàn tham quan. Tà 00, mở TBK.

Quang dẫn đoàn vào sâu trong cabil. Trên màn hình TBK hiện rõ ngôi trường thân yêu của các cô. Lá cờ nhẹ bay cùng hàng cây đang đung đưa theo gió trên sân trường.

- Ô! Trường mình kìa. Một cô reo lên ngỡ ngàng.

Quang thủng thẳng: “Ở bên trường các thầy cô làm gì chúng tôi biết hết. Chỉ là muốn theo dõi hay không thôi”. Nghe Quang nói vậy, mấy cô mặt đỏ bừng, vừa cười vừa khẽ đấm lưng nhau. Chẳng hiểu các cô đang nghĩ gì?

Trên đường trở về phòng khách, mấy cô rì rầm trò chuyện. Chắc sau lần “mục sở thị” này, các cô nể phục lính tên lửa chúng tôi lắm. Niềm tự hào và sự ra oai hiện rõ trên gương mặt tôi.

Giờ thì Quang cùng các pháo thủ mới trở về từ phía trận địa. Trong bộ quân phục dã chiến, Quang trở nên cương nghị, tự tin và mạnh mẽ. Nhìn Quang với nụ cười không mệt mỏi, chiếc áo rằn ri ướt đẫm mồ hôi, chiếc mũ sắt trong tay đung đưa theo nhịp chân vội vã... mới biết Quang đang bận rộn và quyết tâm đến nhường nào. Nàng vẫn đứng trước hiên, lặng lẽ dõi theo Quang. Tôi biết, trong mắt nàng, Quang lại vừa ghi thêm một bàn thắng đẹp.

Hội thao năm ấy đơn vị đạt giải nhất. Thành tích đó là sự nỗ lực của toàn đơn vị, nhưng công đầu phải kể đến Quang. Vậy mà trong buổi giao ban tháng, chỉ huy trung đoàn lại biểu dương tôi "vì đã chỉ huy đơn vị hoàn thành nhiệm vụ hội thao trong điều kiện vắng thiếu cán bộ chủ trì". Chưa hết, trung đoàn trưởng còn thông báo, sắp tới tôi được cử đi đào tạo vòng 2 tại học viện. "Ngạc nhiên chưa"?

Sau buổi giao ban, tôi đạp xe về đơn vị khi hoàng hôn đã nhuộm tím trời chiều. Như hiểu được niềm vui trong tôi, hàng cây hai bên đường cứ rì rào hát. Những cành lá đung đưa theo gió, trông như những cánh tay đang nhẹ vẫy chào. Chiều tím dần và màn đêm đã buông. Những ngôi sao sớm bắt đầu thắp sáng bầu trời, mảnh trăng khuyết đã treo lơ lửng nơi ngọn cây. Quyết định rẽ vào chỗ nàng được tôi xác lập. Chắc nàng sẽ vui khi tôi khoe những thành tích và con đường rộng mở tương lai, càng vui hơn khi tôi chính thức ngỏ lời. Rồi hai đứa sẽ cùng về ra mắt gia đình trong dịp hè đến. Ôi chao! Một "kết quả kép". Suy nghĩ miên man và khu tập thể của trường đã trước mặt. Dưới ánh sáng bàng bạc của mảnh trăng khuyết, tôi thấy Quang và nàng đang ngồi bên nhau dưới cây lộc vừng, rì rầm trò chuyện. Nàng nép vào Quang tin cậy. Mái tóc đen để xõa, che kín một bờ vai vững chãi của Quang. Thế là hết. Cơ hội đến với nàng đã khép lại. Điều tôi muốn nói với nàng chắc Quang đã nói. Xem ra cái lợi thế đồng hương chẳng ăn nhằm gì trước một đối thủ tự tin, chững chạc và đầy bản lĩnh như Quang.

Những ngày tiếp theo với tôi thật nặng nề. Thôi, chẳng còn bao lâu nữa tôi sẽ rời xa nơi này. Xa mặt rồi sẽ cách lòng - Tôi tự trấn an.

Rồi một ngày, khí trời trở nên oi bức. Mây đen kéo đến tầng tầng. Nhìn những áng mây phơn phớt màu mỡ gà, người dân biết sắp có bão lớn. Và ngay chiều hôm sau, cơn bão đã ập đến. Mưa xối xả, gió gầm rú trên những mái nhà, cây cối ngả nghiêng, đổ gãy. Sấm nổ rung đất, chớp chạy từng luồng sáng rực trên đồng. Con sông ven làng trong xanh, hiền hòa là thế, giờ ngầu lên màu vàng gạch, giận dữ dậy sóng chạy vào bờ gào thét. Những mái tôn, những bảng hiệu bay giữa trời. Mưa lớn cùng với nước từ thượng nguồn đổ về cuồn cuộn. Ngôi làng ven sông đã trở thành một ốc đảo giữa biển nước mênh mông. Đơn vị được lệnh giúp dân di rời khỏi rốn lũ. Điểm tập kết chính là ngôi trường cấp II của nàng. Và Quang (vẫn là Quang) trực tiếp chỉ huy một bộ phận của đơn vị thực hiện nhiệm vụ. Suốt ngày, với chiếc bè chuối tự làm, Quang cùng các đồng đội dầm mình trong nước, trong gió, từng chuyến, từng chuyến đưa bao người đến nơi tập kết an toàn. Chiều tím dần. Quang và anh em đã mệt và đói. Vẳng trong gió là tiếng kêu cứu từ một chiếc thuyền nan bé nhỏ, chở đầy người đang chao đảo, xoay tròn giữa dòng lũ. Quang và một chiến sĩ vội chống chiếc bè chuối ra ứng cứu. Đêm dần buông, gió vần vũ, nước chảy xiết làm con thuyền chao đảo, hắt một cháu bé khỏi thuyền. Không chần chừ, Quang bỏ sào chống bè, lao mình vào biển nước mênh mông. Không ngờ, đấy là chuyến cuối cùng của Quang. Mãi sáng hôm sau đơn vị và nhân dân mới tìm thấy và đưa Quang về nơi tập kết. Một tay Quang vẫn ôm chặt cháu bé trước ngực. Mọi người quây quần bên Quang với những đôi mắt đẫm lệ. Nàng lấy khăn lau khắp người cho Quang rồi ôm Quang khóc nức nở. Những người lính lặng đi trước vị chỉ huy trẻ trung, dũng cảm. Tôi thấy có lỗi trước linh hồn Quang. Đã có lúc tôi nghĩ sai về Quang, ghen ghét Quang. Giờ mới thấy, trước Quang tôi chỉ là một cái bóng mờ nhạt. Quang thật mạnh mẽ và dũng cảm. Đã yêu là yêu hết lòng, đã làm là làm nhiệt huyết. Trưa hôm đó, chúng tôi và nhân dân đưa Quang về đơn vị, tổ chức khâm liệm và làm lễ truy điệu. Tôi viết lời điếu cho Quang trong nhạt nhòa nước mắt. Trong khi tôi nghẹn ngào đọc lời tiễn biệt, nàng lặng lẽ tháo chiếc khăn voan nơi cổ quấn lên đầu một vành khăn trắng.

Đã bao năm trôi qua, kể từ ngày tôi ra Bắc học và không trở về đơn vị cũ. Sóng trên con sông đã yên, nhưng sóng lòng người ở lại vẫn chưa lúc nào thôi thao thức một nỗi đau mất mát. Mùa lũ năm nay đã lấy đi nước mắt bao người trước sự hy sinh của những người lính trong khi giúp dân thoát lũ. Những lúc ấy, hình ảnh của Quang, của nàng, của những người đồng đội và của nhân dân vùng lũ lại dội về thao thiết.

Tôi thẫn thờ bước ra trước hiên, nơi có cây lộc vừng đứng cô đơn dưới ráng chiều đỏ thắm. Sau bão, cây lộc vừng có phần xác xơ, không một cánh hoa, chỉ còn lại những chiếc cọng dài dài, buông thõng như dấu vết của dòng nước mắt vừa chảy chưa lâu. Nhưng cây lộc vừng vẫn đứng đó, sừng sững, hiên ngang. Nơi đầu cành đã nảy những chồi non căng tràn nhựa sống. Nó đang khát khao vươn lên. Xa xa, mảnh trăng đầu tuần mảnh khảnh như chiếc diều nhỏ treo lơ lửng ở góc trời. Bất chợt, tôi nhớ câu thơ của ai đó:

Sao anh lại ngỏ lời

Vào một đêm trăng khuyết

Để bây giờ thầm tiếc.

Một vầng trăng không tròn.

Truyện ngắn của ĐỖ NGỌC THỨ